sep, 2021

20/09/2021
Professionalisering
We beginnen samen te erkennen dat ‘it takes a village to raise a child’. Ouders zouden er niet alleen voor moeten staan in de opvoeding van hun kinderen. Op dezelfde manier delen meer en meer leerkrachten de verantwoordelijkheid voor hun klassen en leerlingen met een collega. ‘It takes a team to teach!’ In deze blogreeks onderzoeken we verschillende stappen in teamwerk. In de eerste blog zoomen we in op het individu: als ik begrijp wie ik ben en wie mijn collega is, groeit ons teamwerk.
Herken je dat ook? Je collega lijkt het werk steeds anders aan te pakken dan jij. Op een overleg hebben jullie een andere evaluatie over hoe een les verlopen is of of die attitude van die leerlingen oké was of niet. Dat is vaak leerrijk en de verschillende standpunten zijn net de kracht van teamteaching en samenwerkend lesgeven. Maar soms is het verwarrend. Vooral omdat wij niet de juiste taal hebben om over die verschillen in denken en handelen te praten.
Wat kan je team doen?
Creëer een gemeenschappelijke taal. Er zijn verschillende screenings en zelfreflectietesten die je helpen om je eigen denken en handelen in kaart te brengen. Persoonlijkheid valt natuurlijk niet in een letterwoord of en kleur samen te vatten, maar het helpt om menselijke trekjes te herkennen en benoemen. Een voorbeeld van zo’n kader, is het materiaal van Insights. Gebaseerd op de theorie van Carl Gustav Jung werden vier categorieën benoemd. Je kan onderzoeken of je een rode, gele, groene of blauwe denker en handelaar bent, of een gele denker met een stevige portie blauw.
Het doel hiervan is niet mensen in een hokje duwen, maar proberen begrijpen waarom jij zus denkt en handelt en je collega zo. Dat heeft als gevolg dat je heel open over verschillen kan praten. Bij Dagelijks Leren is Greet eerder geel en Lisa rood of groen. Hoe heerlijk is het om daarover te lachen als Greet weer eens zotte projecten heeft en Lisa de lat net iets te hoog legt.
Bovendien kan het spanning ontladen. Op momenten waarop we moe of gespannen zijn laten we ons namelijk van een andere kant zien. De kans om dat stressgedrag bij elkaar te herkennen en te weten wat die stress kan wegnemen is iets waar we vaker op kunnen inspelen.
Een andere manier om naar jezelf en je collega’s te kijken, is vanuit je talenten. Weet jij wat jouw talent is? Volgens Luk Dewulf kijk je dan best naar de activiteiten die je uren kan doen terwijl je helemaal in je flow bent. Meer nog, je krijgt er energie van! Je collega’s geven je er complimenten over en jij denkt: ‘Waarom, zo moeilijk is dat toch niet?’ Zou het niet mooi zijn als elk teamlid kan werken in zijn talent?
Wat kan jouw team doen?
Onderzoek jouw talenten en die van je collega’s. Dat kan door aan zelfreflectie te doen, maar twijfel niet om eens bij je collega’s te horen welke talenten zij aan jou koppelen. Zij zien vaak jouw blinde vlekken. Ook hier kan je gebruik maken van bestaand materiaal dat je een gemeenschappelijke taal geeft. Met de Talententoolbox van Dewulf en Beschuyt kan je via een vragenlijst je talenten identificeren.
Het doel hiervan is begrijpen hoe je voor jezelf en voor je team kan zorgen. Kunnen we rollen en taken verdelen aan de hand van deze talenten? Dat zou de kans verhogen dat jullie de goesting en veerkracht hoog houden.
Wij hebben prachtige ervaringen met dit thema. Mensen die hun eigen denken en handelen beter begrijpen en er open over kunnen praten met hun teamleden, krijgen vaak zo’n boost van zelfvertrouwen. Eigenlijk is het jammer dat we dit pas als volwassenen doen. Zou het niet mooi zijn om dit ook met onze leerlingen te doen? Kinderen en jongeren zijn nog in volle ontwikkeling, maar wij geloven wel dat het mooi is als een jongere vroeg een taal aangeleerd krijgt om zichzelf te begrijpen, ook als alles nog kan veranderen.
Maar vooral dit. Onderschat niet hoe mooi het voorbeeld is dat jullie je leerlingen hiermee geven! Jongeren die zien hoe een groep volwassenen zichzelf is en elkaar begrijpt in alle verschillen die jullie uniek maken, leren een levensles die je moeilijk kan overschatten.
In de blogreeks volgt:
2. Wie zijn wij?
3. Hoe werken wij samen (cultuur)?
4. Hoe organiseren wij ons (structuur)?
Geboeid door dit thema? Vraag ondersteuning aan of doe mee aan onze wedstrijd!
Bronnen
30/08/2021
Professionalisering
Ben je er al klaar voor? Bijna 1 september. Meestal komt die datum met een dubbel gevoel. Ik voel spanning voor die ‘eerste’ werkdag, maar ook een tristesse omdat die mooie vakantieweken nu wel echt ten einde lopen. We hadden ze echt nodig om even te bekomen, maar als je een beetje zoals mij bent, heb je overal nieuwe lesonderwerpen gezien, lag je aan het strand met een onderwijsboek, kwam je leerlingen tegen of herwerkte je je lesmateriaal. Eigenlijk zie ik onszelf graag als thuiswerkende leerkrachten tijdens die ‘vakantie’.
Al staan we het liefst voor de klas of tussen onze collega’s om ervaringen en van mening te wisselen, nee? In geen enkele job kom je in contact met zoveel mensen in ontwikkeling als in het onderwijs. En die mensen in ontwikkeling, dat mag je erg ruim nemen. Natuurlijk denk je meteen aan je leerlingen, maar vergeet niet dat ook wij een leven lang leren. En als we weten dat leerlingen beter leren wanneer ze dat in interactie met elkaar en met de leraar doen, passen we dat principe dan ook op onszelf toe? Werken wij als leerkrachten voldoende in interactie met elkaar?
Volgens ons kan samenwerking een gigantische meerwaarde bieden op twee niveaus:
Toch merken we dat samenwerking in het onderwijs niet altijd vanzelfsprekend is. Als we aan een goede samenwerking denken, zien we ook altijd erg vredige teams voor ons. Misschien moeten we dat idee loslaten. Een goede samenwerking is gebaseerd op respect, maar je kan elkaar ook respecteren en toch een andere mening hebben. Dat het dan af en toe botst is iets wat we moeten leren accepteren. Meer nog, in die botsing kan net de magie zitten die het team nog effectiever maakt.
‘Hard op de inhoud, zacht op de persoon’.
Net omdat teamwerk in het onderwijs best wel uitdagend kan zijn, willen we jullie daarbij ondersteunen. En in september doen we er een schepje bovenop! Schrijf je met je team in voor onze wedstrijd en win een vorming voor jouw team. We tackelen deze onderwerpen:
1. Jij – Mindset is everything.
Elk team bestaat uit individuen. Wat motiveert jou? Hoe communiceer jij? Wat zijn de krachten en valkuilen van zo’n mindset?
2. Het team – Alleen gaat het sneller, samen gaat het beter.
Wanneer individuen samenwerken om een gemeenschappelijk doel te bereiken, worden jullie een team. Maar hoe zorg je ervoor dat je team effectief wordt?
3. De communicatie – Sometimes you win & sometimes you learn.
Wanneer jullie samen in gesprek gaan is het belangrijk rekening te houden met hoe je boodschap aankomt. Het geven van de boodschap moet aangepast zijn aan je ontvanger. Hoe pak je dat dan best aan?
4. De organisatie – Time to ‘Marie Kondo’
Samenwerken vraagt om een goede organisatie. Hoe organiseren jullie de samenwerking? We beginnen met wat we zeker willen behouden, wat we zullen weggooien en zoeken naar nieuwe voornemens!
Naar welke samenwerking kijk jij uit het komende jaar?
We weten dat het alleen sneller gaat, maar samen beter.
22/06/2021
Veerkracht – professionalisering
Toen we in september aan dit schooljaar startten, dachten we vast allemaal hetzelfde: ‘eventjes doorbijten, ramen open, mondmaskers op, handen ontsmetten en … gaan!’ Het zou allemaal niet zo lang duren, dat virus zou wel snel verdwijnen.
En toen schrapten we uitstappen, gingen we naar vaste lokalen, bogen we het reftersysteem om, zagen we leerlingen nog maar deeltijds en zagen we onze collega’s enkel nog op scherm.
Wij zijn ‘sociale beestjes’, wij leerkrachten. Je hebt er waarschijnlijk even hard van afgezien als ik. Geen glimlach of verwondering op de gezichten van de leerlingen, weken nodig hebben om je leerlingen bij naam te kennen (ze lijken ineens allemaal zo erg op elkaar), geen informele babbeltjes met de collega’s, … Het was me het jaar wel. Ze zeggen dat ogen spreken, maar daar ben ik niet meer van overtuigd. De rest van het gezicht heb ik toch ook graag in beeld om te begrijpen wat er zich afspeelt in die hoofden.
Waar ik zelf het meeste last van heb gehad? Ik miste de informele contacten. Dat is me dit schooljaar dan ook extra hard opgevallen en wel omwille van drie verschillende redenen.
Dit jaar werden we geconfronteerd met nieuwe uitdagingen. Sommige scholen trokken aan de noodrem en deden hun uiterste best om niet te verdrinken. Andere scholen zagen hoe projecten die voor hen toekomstmuziek waren, in een stroomversnelling kwamen. We merkten hoe wendbaar leerkrachten en leerlingen zijn, we leerden massaal online lesgeven en vergaderen, we zagen hoe zelfsturend onze leerlingen kunnen werken, we zagen de voordelen van teamwork in.
Nu ik besef hoe belangrijk de informele gesprekken met mijn leerlingen en collega’s zijn, kan ik niet wachten om ze weer te voeren. Via Dagelijks Leren wil ik ze nu ook met jullie voeren. Ik kijk al uit naar welke uitdagingen volgend schooljaar voor ons in petto heeft!
Maar nu, mondmaskers af en diep in- en uitademen.
Als we ons ergens van bewust zijn, is het wel van hoe belangrijk zo’n goede ademhaling is. Ademen is hip!
Geniet van de vakantie. Je hebt het verdiend!
Zomerse groeten.
11/02/2021
Professionalisering
Gisteren begon mijn opleiding tot stress- en burnoutcoach en mijn batterij is weer wat opgeladen. Ik heb de naam van Dagelijks Leren zeer goed gekozen, want er is weinig dat me meer energie geeft dan leren. En ik denk niet dat ik de enige leer-nerd in het onderwijs ben. Voor mij is de link tussen teamteachen (of een andere vorm van samenwerkend lesgeven) en veerkracht héél duidelijk. Teamteachers steunen elkaar en leren van elkaar. Ik ga dat in de komende blogs proberen verduidelijken.
Laten we beginnen bij het begin: hoe kunnen we leraren in opleiding en nieuwe leraars op je school via teamteaching begeleiden? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze niet alleen sterke leraars worden, maar ook dat ze veerkrachtig en in verbinding met een team aan het werk gaan. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze met goesting blijven lesgeven?
Meer en meer lerarenopleiders kiezen voor co- of teamteaching tijdens de stage van de studentleerkrachten. Daar zijn twee belangrijke redenen voor.
De teams zijn op verschillende manieren samen te stellen.
*bijvoorbeeld voor studenten die niet geslaagd zijn voor een stage en een tweede keer aan de slag gaan met intensieve ondersteuning van een mentor.
Zij kiezen vaak voor één van deze organisatievormen:
Teamteachen in de eerste jaren op een nieuwe school heeft drie voordelen.
De manier waarop er samen wordt lesgegeven, hangt af van het doel. Een mentor kan dit met de nieuwe leraar bespreken.
Afbeeldingen voor de vormen van teamteaching komen van Klasse.
Dagelijks Leren ondersteunt je school in trajecten op maat. Lees erover of neem contact op voor meer informatie.
07/10/2020
Professionalisering
Vorige week nam ik de heerlijke podcast De Leraarskamer van Buiten de Krijtlijnen op en onderweg naar huis, werd ik door Eva Dierickx uitgedaagd om een tekstje te schrijven over teamteachers en blended learning. Challenge accepted!
Ik ben zelf nooit een kenner geweest op vlak van blended learning. Om eerlijk te zijn heb ik altijd mijn twijfels gehad over extreme vormen van digitaal leren, omdat ik me afvroeg of we dan niet voorbij gingen aan aspecten die belangrijk zijn in een leerproces, namelijk contact met medeleerlingen en een leraar. Maar in een tijdperk waarin je niet anders kan dan je digitale angsten aan de kant te schuiven, leerde ik dat het internet ons veel te bieden heeft. Hoe kan je teamteaching ook online verderzetten? Hier is mijn poging om een aantal tips te formuleren.
Ten eerste moeten we even stilstaan bij de definitie van blended learning. Het is een combinatie van online en face-to-faceonderwijs. Het maakt gebruik van de krachten van beide werkvormen en kiest voor een positieve combinatie. Ten tweede blijven we ons standpunt herhalen: teamteaching is een werkvorm om verschillende doelen te bereiken, nooit een doel op zich. We bespreken deze doelen voor de twee aspecten van blended learning: het online gedeelte en het face-to-facegedeelte.
Online lesgeven vorm krijgen via digitale oefeningen die leerlingen zelfstandig maken, of via een digitale instructie (vb. een webinar, een live streaming, een Smartschool Live, …) Online lesgeven heeft een aantal voordelen. Je studenten hoeven zich niet te verplaatsen en kunnen hun leeractiviteiten autonoom inplannen. Daardoor zet je in op leermotivatie, veiligheid én werken aan digitale competenties.
Online teamteachen voor inclusief onderwijs
Teamteachers geven samen les om in te spelen op de verschillen in hun klas. Ze doen dat online door:
Online teamteachen voor geïntegreerd leren
Leerkrachten geven samen les om de grenzen tussen vakken en klassen te doorbreken. Dit hoeft digitaal niet al te sterk te verschillen van face-to-faceonderwijs, maar misschien biedt de digitale variant wel kansen.
Online teamteaching voor zelfsturing
Teamteachers werken samen om leerlingen beter te ondersteunen bij het zelfstandig leren. Digitaal doen ze dat door
Online teamteachen voor motivatie en welbevinden
Teamteachers werken samen om de leermotivatie te verhogen. Digitaal gaan sociale contacten soms verloren. Doe dat door
Online teamteaching voor professionalisering
Teamteachers werken samen om te leren van elkaar.
Als teamteachers niet alleen online, maar ook face-to-face kunnen lesgeven, gebruiken ze de voordelen van beide werelden van blended learning.
Lees hieronder een interview met Tinneke, teamteacher in Leuven, online en weer happy offline – of toch deels.
Tinneke Vanwinkel
Leerkracht wiskunde, teamteacht in de tweede graad in KA De Ring in Leuven
Op welke manier pakken jullie teamteaching aan?
Mijn parallelcollega en ik zijn een paar jaar geleden beginnen teamteachen om rekening te houden met de niveauverschillen in onze klassen. Onze leerlingen krijgen een heldere instructie in een kleine groep en werken zelfstandig aan oefeningen in een ander lokaal. Ook de leerlingen van onze OV4-afdeling en hun begeleiders zitten onze lessen bij.
Hoe is teamteaching tijdens de lockdown voor jullie geweest?
Waar ik zo van genoten heb tijdens het afstandsonderwijs is hoe hard wij zijn blijven samenwerken. Het moest ook, want wij waren verantwoordelijk voor dezelfde groep leerlingen, voor hetzelfde vak. Maar wij hebben het werk verdeeld en iedereen in zijn sterkte laten werken. En omdat we al een tijdje samen voor de klas staan, ging die verdeling vanzelf. Wij konden ook zo gemakkelijk bij elkaar eens gaan horen hoe we een leerling zouden inschatten. Dat kussen om op terug te vallen, gaf mij rust.
Leerden jullie iets uit die periode?
We werken nu met instructiefilmpjes bij elke les. Leerlingen kunnen de instructie dus zo vaak zien als ze nodig hebben. Daardoor kunnen wij ons echt focussen op individuele ondersteuning, zonder geregeld de uitleg helemaal opnieuw te moeten doen.
Zijn er door corona ook uitdagingen aan teamteaching?
Zeker, maar wij zijn altijd gezegend geweest met een goed lokaal voor teamteaching. Onze leerlingen werken zelfstandig in wat vroeger de refter was. Daardoor kunnen ze echt voldoende afstand houden en kunnen we goed verluchten. We hebben hier wel helder over gecommuniceerd met de ouders, want we kunnen ons wel inbeelden dat er misverstanden ontstaan wanneer leerlingen aan hun ouders vertellen dat ze met zoveel in een lokaal zitten.
Teamteachers
Kijk, ook ik leer dagelijks!
Meer lezen? Zoveel bronnen! Maar neem zeker volgend artikel door, als jij een van die leerkrachten bent die groepsvorming mist als je online gaat.
Sociaal contact en communityvorming op afstand van de Universiteit van Utrecht.
28/05/2020
Professionalisering
Soms moet je een boodschap een aantal keer horen, voor hij helemaal doordringt. Ik begin nu pas te beseffen dat de kans groot is dat de eerste schooldag in september nog niet helemaal normaal zal verlopen. Maakt onderwijs op afstand deel uit van onze scholen in de toekomst? Dat werpt wel wat vragen op, zeker voor teamteachers. Hoe kan je nog verwachten les te geven in grote groepen? Zullen leerkrachten nog samen in een klas kunnen staan?
Ik vind dit ontzettend relevante vragen en wil samen met jullie op zoek gaan naar een oplossing. In dit bericht probeer ik alvast te ondersteunen voor de eerste vaststelling: de kans bestaat dat leren op afstand in een bepaalde vorm zal blijven bestaan. Hoe werkt teamteaching op afstand?
Laat me beginnen bij de stelling, die ik tot vervelens toe herhaal: co- en teamteachen zijn geen doel op zich, maar een werkvorm om verschillende doelen te behalen. De vraag wordt dus niet meer: hoe kan je de werkvorm van teamteachen ‘copy-pasten’ naar een variant op afstand, maar wel hoe je in tijden van lockdown aan dezelfde doelen kan blijven werken in intense samenwerking met een collega. Zo kiezen veel teamteachers voor de werkvorm om beter in te spelen op de verschillen in hun klas, maar teamteaching is natuurlijk niet de enige manier om dat doel te bereiken. Leerkrachten die al een tijdje samen lesgeven, kunnen nu putten uit de kennis en ervaring die ze samen opgebouwd hebben door uren voor te bereiden, uit te voeren en te evalueren. Ik merk dat veel teamteachers de vooropgestelde doelen – of dat nu binnenklasdifferentiatie, vakdoorbrekend werken of leerlingen motiveren was – ook vandaag behalen, of toch op zoek zijn naar manieren om dat te blijven doen.
Nu de eerste weken van thuiswerken en afstandsonderwijs voorbij zijn, beginnen enkele teams naar de toekomst te kijken. Hoe zullen we in de toekomst aan onze doelen werken? Hieronder vind je wat inspiratie uit het werkveld. Denk er eens over na en voer het in als je er de veerkracht voor voelt.
Teamteaching wordt vaak ingezet als manier om nieuwe en ervaren leraars zelf dagelijks te laten leren. Leraars die samen lesgeven, hebben het grote voordeel dat ze communicatie en samenwerking gewoon zijn. Ze hebben vaak tijd gehad om hun visie te bespreken, didactische aanpak te optimaliseren en een gestroomlijnde communicatie te ontwikkelen. Dat heeft al geholpen om het bos door de bomen te blijven zien wanneer iedereen in zijn kot zat. Hoe kan je er verder in gaan?
Leren van elkaar
In de eerste fase van afstandsonderwijs hebben samenwerkende leraars elkaar geholpen om digitale tools te leren gebruiken. Je kan een volgende stap zetten door:
Rollen clusteren
In hun boek en procesbegeleiding omtrent Scholen Slim Organiseren, spreken Tom Van Acker en Yves Demaertelaere over een versnippering van verantwoordelijkheden en rollen. Zelfsturende teams proberen de rollen beter te clusteren en samen een gedeelde verantwoordelijkheid te dragen over een groep leerlingen. Zo is de leraar wiskunde niet uitsluitend verantwoordelijk voor het behalen van de doelen wiskunde, maar is het team waar zij deel van uitmaakt verantwoordelijk voor een groep leerlingen, niet alleen op vlak van het behalen van resultaten, maar ook de ondersteuning van leerproblemen, communicatie met ouders, …
Teamteachers worden soms doelbewust, vaak bijna per ongeluk zelfsturende teams. Ze hebben het gemakkelijker om een overzicht te bewaren over wat de leerlingen allemaal moeten leren en doen tijdens de week, wie uitvalt en wiens ouders gecontacteerd moeten worden. Zet de volgende stap.
Op leerlingniveau zijn er ook een aantal doelen van teamteaching. Veel van die doelen kan je ook op afstand verwezenlijken.
Hoe zorg je voor kwalitatief onderwijs voor iedereen, ongeacht de achtergrond van de leerling?
Veel teams begonnen samen les te geven om een leerlingen meer eigenaarschap te geven in hun leerproces. Leerlingen leren plannen en hun werk zelfstandig te maken. Door corona komt dit in een stroomversnelling. Hoe kan je dit op afstand ondersteunen?
Ik wens jullie heel veel moed. Breng me zeker op de hoogte als je zelf teamteachen op afstand organiseerde en mooie inzichten had! Zo leren we van elkaar.
Heb je ondersteuning nodig, vandaag of morgen, geef me een seintje. Ook op afstand denk ik graag met jullie na over de organisatie van samen lesgeven. Alleen gaat het sneller, samen gaat het beter.
Lisa
06/05/2020
Inclusief leren, Geïntegreerd leren,
Zelfregulerend leren, Motivatie, Professionalisering
Het is even stil geweest rond Dagelijks Leren, lees hier waarom. Het is echter absoluut niet stil geweest rond teamteaching. Een vijftal jaar geleden had ik de eer deel te mogen uitmaken van een van de eerste ploegen die via co- en teamteaching lesgaf, vandaag zijn er weinig scholen in Vlaanderen en Brussel er niet op z’n minst over hebben nagedacht. En zoals bij elke nieuwe methode, zijn er groeipijnen.
Wanneer ik in scholen kom, draag ik de stempel van ‘die van co- en teamteaching’ (ik heb die mezelf gegeven, natuurlijk). Dan krijg ik vaak klachten over hoe het toch niet de gewenste effecten heeft. Het is toch een pak meer werk dan gedacht. De leerlingen hebben het moeilijk met de drukte in de klas. Leren zij nu wel echt beter dan daarvoor? Ik vind al deze vragen relevant, maar blijf toch veel voordelen van de werkvorm zien.
In mijn opzicht is teamteaching een werkvorm waarmee je ontzettend veel doelen kan bereiken. En net zoals alle werkvormen, moet die onderhevig zijn aan voortdurende evaluatie. Dat is de eerste vraag die ik stel wanneer ik scholen hoor dromen over de implementatie ervan: waarom willen jullie teamteachen?
Het heeft vaak te maken met kunnen inspelen op de grote diversiteit in de groepen, of leerlingen meer eigenaarschap in hun leerproces geven, of individuele feedback kunnen geven. Soms kiezen scholen vooral voor de professionalisering van hun team: leerkrachten die samenwerken, leren van elkaar.
Pas als je je doel hebt scherpgesteld, kan je de methode beginnen vormgeven. Werk je vakoverstijgend of met een parallelcollega? Op welke manier kan je coöperatieve werkvormen inzetten, of je wil je toch liever focussen op een heldere instructie in kleine groepen?
Vooraf een duidelijk doel beschrijven helpt bij de evaluatie – is de school nu geslaagd in haar opzet of niet?
Met welk doel teamteachen jullie? Ik ben heel benieuwd jullie reacties te lezen en te bundelen. Ik geloof dat we hier veel uit kunnen leren! Wie vijf minuutjes tijd heeft, nodig uit om deze korte vragenlijst in te vullen. Alvast bedankt!
26/10/2019
Professionalisering
Het grote lerarentekort is een pittige uitdaging voor veel scholen. Collega’s vallen uit en een vervanger voor hen zoeken is een lastige zaak. Soms weten directeurs dat een leerkracht onvoldoende presteert, maar is het niet aan de orde een gesprek aan te gaan over een verbetertraject, want zijn functie is een knelpuntberoep. Het motto lijkt: “Eender wie is goed genoeg!”
Ik denk dat het anders kan. Ik werd geïnspireerd door twee afleveringen van Buiten De Krijtlijnen: Teach For Belgium biedt een coachingstraject aan voor nieuwe leerkrachten die zich inzetten om ongelijkheid weg te werken in grootstedelijke scholen. Stroom is een van de nieuwe scholen in Vlaanderen die met een vers lerarenkorps en een innovatief pedagogisch project startte. Beiden vragen veel van hun leerkrachten en deelnemers: hard werk, reflectief vermogen, flexibiliteit en duidelijke visie. Beiden hebben een strenge selectieprocedure en moeten steeds kandidaten weigeren.
Misschien moeten we anders communiceren. Niet: ‘Het maakt niet uit wie je bent of wat je kan, als je ons maar uit de nood helpt!’, maar:
Wie zoeken we?
Wat bieden we?
Dit wordt geen gemakkelijke manier om een extra centje te verdienen. Dit wordt een leertraject. We verwachten dan ook een stevige inzet, maar onze leerlingen verdienen niets minder.
29/09/2019
Professionalisering
Eerst de ‘WHY’, daarna pas de ‘HOW’, hoor je op elke workshop over veranderprocessen. Akkoord, al is een krachtige waarschuwing van Tjip de Jong me bijgebleven. We zijn verslaafd aan visieontwikkeling, actieplanning en procesbeschrijving.
Ik zeg niet dat visie onbelangrijk is. Meer nog, teamteaching is nooit een doel, altijd een methode om een doel te bereiken. Het is belangrijk dat doel scherp te stellen om de resultaten te kunnen evalueren. Maar daarna gaat een even belangrijk proces van start, dat we soms onder de mat vegen als ‘minder belangrijk, want praktisch’: hoe gaan we dat verwezenlijken?
Ik ben er meer en meer van overtuigd dat je niet kan teamteachen zonder randvoorwaarden: tijd voor kennismaking, een feedbackcultuur tussen de teamteachers, een gedragen verdeling van verantwoordelijkheden, concrete afspraken en klasregels, een groot klaslokaal, middelen om in de infrastructuur te investeren, flexibiliteit in lessenroosters voor evaluatie, schroevendraaiers om kasten in elkaar vijzen en een lamineertoestel voor stappenplannen, … Een algemeen schoolbeleid en -team dat het co-teaching steunt, dus.
Ik bezocht gisteren een lagere school in Anderlecht waar de teamteachers twee schooljaren hadden gekregen om te lezen, te leren, te overleggen en andere scholen te bezoeken. Het resultaat was niet alleen een visietekst, maar evenzeer een kant-en-klaar klaslokaal waar meer dan 30 kinderen rustig kunnen leren, aangepaste meubels, een differentiatie- en verbetersysteem en didactisch materiaal met duidelijke instructies voor de leerlingen.
Dus collega’s: wie van z’n directeur hoort dat hij volgend jaar zal teamteachen binnen een revolutionair nieuwe structuur, met alleen een visietekst als ondersteuning: denk twee keer na voor je het doet. En eis tijd voor de HOE.
28/04/2019
Motivatie, professionalisering
Liefste onderwijsvernieuwer
Ik hoorde dat jij laatst zag dat de kwaliteit van het onderwijs niet toereikend is voor het publiek dat vandaag voor je zit en dat je besliste te vernieuwen. Daar doe ik mijn petje voor af. Ik ga ervan uit dat je je informeerde over wat werkt. Maar tussen de wetenschap en de praktijk gaapt een ravijntje en niet iedereen durft de sprong te wagen.
Ik weet niet hoe het met jou zit, maar ik ben vandaag een beetje moe. Ik had er niet bij stilgestaan hoe vermoeiend de rol van de vernieuwer is. Voel jij dat ook? Hoe die tegenwind het soms lastig maakt om jezelf staande te houden? Deze blog is geen pleidooi voor of tegen een bepaalde methode. Dit is een hart onder de riem voor alle innovatieve zielen out there.
—
“Ge moet niet veranderen om te veranderen.” Een dooddoener waarmee alle vernieuwing wordt afgeremd. Ik begrijp die zin niet goed. Hoogst uitzonderlijk besliste iemand zijn tere schouders onder een loodzwaar en nieuw project te zetten – gewoon, om te veranderen. Niet vaak had iemand zin om het gezicht van een beweging te worden en het risico te lopen zwaar gezichtsverlies te lijden bij de minste mislukking – gewoon, om te veranderen. Nooit nam een leerkracht zijn agenda en schrapte manueel alle vrije momenten voor het komende jaar – gewoon, om te veranderen.
Jij wilde vernieuwen, omdat je zag dat het moest. Je besliste de last te dragen, het werk te leveren en de sprong te wagen. En daarmee werd je die hoge boom en krijg je veel wind.
Weet dat wat je doet moed vergt. De toekomst van kinderen en jongeren ligt in je handen. Je wist op voorhand niet of de vernieuwing ging slagen, maar je sprong. Maar ook al weet iedereen dat geen enkele onderwijsmethode foutloos is, deze methode mag niet falen. Elk werkpunt wordt met een vergrootglas bekeken en bediscussieerd. Elke kink in de kabel is een reden om alles af te schaffen.
Da’s een zware dobber. Jij ziet als eerste wat misloopt. Maar net wanneer je je door die teleurstelling heen probeert staande te houden, net dan blaast de tegenwind het hardst. Kijk, wanneer in het ‘klassieke onderwijs’ leerlingen afhaken, dan steken we dat op hen. Ze passen er niet in, ze kunnen het niet aan. Wanneer in jouw klas een leerling lijkt uit te vallen, steken we dat op de innovatie.
Dus, vernieuwer, zorg goed voor jezelf. Het klopt inderdaad dat bomen die lichtjes meebuigen met de wind minder snel breken. Empathisch luisteren naar kritiek is een belangrijke tool in elke verandering. Maar daar gaat het nu even niet over. Want wie zorgt er voor jou nadat jij hebt gebogen om niet te breken? Kom dus thuis en schenk jezelf een goed glas wijn in (of wat voor jou gelijkstaat aan zelfverwennerij) en lees de volgende zin heel goed:
Jij bent de onderwijsvernieuwer, jij zag het probleem, jij zag een oplossing, jij schraapte je moed bijeen en je sprong. Jij zal dat opnieuw doen, als dat nodig is. Jij, niet de tegenwind.
Een vriend schreef me ooit: “Hoge bomen vangen veel wind, maar ook veel bewondering.” Dat is een van de schoonste dingen dat ik ooit hoorde, maar dat valt niet onder te brengen in een mooi geschreven citaat. Dus hou ik het hierbij.
* In deze blog maak ik het onbestaande onderscheid tussen klassiek en innovatief onderwijs. Onterecht, maar we begrijpen elkaar in stereotypen, nee? Ik gebruik onderwijsinnovatie in volgende betekenis: ‘Doelgericht aanbrengen van verbeteringen in het onderwijs, met als doel de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren.’ (Buijsert, R.)