‘Traditioneel onderwijs werkt hier niet meer’
30 maart 2017 00:00
De Tijd
De leerlingenpopulatie van het Anderlechtse COOVI evolueert in sneltempo. In de Nederlandstalige school lopen de Brusselse bakkers, slagers, kelners en tuinbouwers van morgen rond, maar in de gangen weergalmen vooral Frans en Arabisch. ‘Bij veel leerlingen is het niveau van hun Nederlands een verschrikking. De resultaten gingen er de afgelopen jaren fors op achteruit’, zegt Ria Ju
wet, pedagogisch coördinator van COOVI. ‘Onze leerkrachten kenden daardoor zelfs in de praktijklessen almaar meer moeite de leerlingen te motiveren. Dat leidde tot een doorgeslagen pampercultuur. Nog even en we zouden de toetsen zelf invullen.’
‘Nochtans zijn deze leerlingen niet dommer dan die van vijf jaar geleden, maar ze denken en leven anders. Hun gsm is het verlengde van hun lichaam. Als je die afneemt, lijkt het alsof je hun hand afkapt. En als ze opkomen voor hun mening, is dat soms op het onbeschofte af. Onze leerkrachten trokken aan de alarmbel. Het traditioneel onderwijs werkt in onze bso-richtingen niet meer.’
Dus ging de school over het eigen muurtje kijken en werkte ze het idee van een flexiklas uit die ‘vak- en klasdoorbrekend’ is. Vanaf september 2018 begint COOVI met die nieuwe manier van lesgeven. Via zogenaamd contractwerk komt de bal voor de algemene vakken helemaal in het kamp van de leerling te liggen. In een flexiklas wordt in het begin van de week een aantal doelen vooropgesteld. De leerling kiest zelf in welke volgorde hij de opdrachten om die doelen te bereiken afwerkt, en of hij de taken alleen of onder begeleiding maakt. Op het einde van de week krijgt elke leerling feedback. Wie zichzelf niet juist heeft ingeschat, komt opnieuw onder strikte begeleiding van de leerkracht. ‘Doordat een leerling eigenaar van zijn leerproces wordt, willen we hem opnieuw motiveren om te leren’, zegt Juwet.
Daarvoor gaat ook de fysieke klas op de schop. De middelbare school COOVI wil de klassen anders inrichten en krijgt voor dat project financiële ondersteuning van de Koning Boudewijnstichting (zie inzet). In het midden van de ruimtes komt een glazen wand. In het ene deel van de klas kunnen leerlingen dan in kleine groepjes instructie krijgen van de leerkracht, terwijl aan de andere kant hoge tafels komen waarop leerlingen iets kunnen opzoeken op de computer of zelfstandig kunnen werken. Dankzij koptelefoons en tussenschotten kunnen leerlingen werken zonder elkaar te storen. Tot slot komt er een feedbackruimte waar plaats is voor reflectie of debat.
In klas 1B wordt via co-teaching – waarbij twee leerkrachten samen in de klas staan – vandaag al een stap naar de flexiklas gezet. ‘De opdrachten van de leerlingen hangen af van hun niveau’, legt leerkracht Lisa Verhelst uit, terwijl haar leerlingen zelfstandig aan hun poster voor de zeeklassen van de week erna werken. ‘Ook de manier waarop een leerling de opdrachten afwerkt, verschilt. Wie een oranje bol heeft, mag hulp vragen aan iemand met een groene bol. Wie een rode bol heeft, vraagt hulp aan een leerkracht. De leerlingen vinden het fijn om elkaar te helpen.’
Als je leerlingen volledig zelf laat kiezen wat ze doen, dreigen ze dan niet minder te leren? ‘Het voordeel is dat wij ze laten leren uit hun fouten’, zegt Juwet. ‘Uit de literatuur blijkt dat het verhaal dubbel is. Je moet leerlingen eigenaar maken van hun leerproces, maar het is belangrijk om ze te blijven sturen. Een school is geen speeltuin. Maar deze specifieke doelgroep is nu eenmaal minder studiegericht. Ze willen een vak leren, en wij willen duidelijk aangeven welke kennis en vaardigheden ze daarvoor nodig hebben. We zullen altijd de lijnen aangeven waarbinnen ze moeten kleuren. Maar we willen ze wel opnieuw aan het kleuren krijgen.’
www.veranderwijs.nu
INNOVATIEVE PROJECTEN KRIJGEN DUWTJE IN DE RUG
De middelbare school COOVI in Anderlecht is een van de 21 onderwijsinstellingen die van de Koning Boudewijnstichting een financieel duwtje in de rug krijgen om een innovatief project uit te werken. Ze werd geselecteerd uit meer dan 200 inzendingen en krijgt tussen de 5.000 en 9.000 euro om haar project uit te werken. COOVI wil bijvoorbeeld de klaslokalen ombouwen en er een ruimte installeren waar leerlingen zelfstandig kunnen werken.
Barbara Moens