Het is eventjes stil geweest bij Dagelijks Leren. Dat komt doordat dat momenteel een eenmanszaak is, mijn persoonlijke ‘kindje’. En wanneer die ene man – vrouw, in mijn geval – geveld wordt door een burn-out, kan je niet anders dan eventjes afstand te nemen. Ik ben momenteel aan het herstellen maar al een pak beter. Ik vind het best spannend dit te delen, omdat psychische problemen in onze maatschappij niet helemaal aanvaard worden. Bovendien toon ik als begeleider en coach een kwetsbare kant van mezelf. Zal ik nog wel au sérieux genomen worden als ik zelf tegen de muur gebotst ben? De reden waarom ik heb beslist dit toch te doen, is omdat ik weet dat stressgerelateerde ziektes als burn- en bore-out heel vaak voorkomen in het onderwijs. Er is een structureel probleem.

Deze week kondigde de Veiligheidsraad een verlenging van de lockdown aan en ook de scholen blijven nog eventjes dicht. Voor sommigen wordt dit een zware periode. Tijdens de eerste weken konden velen door een adrenalinekick prachtige initiatieven opzetten, van de kleuterleraar die dagelijks boekjes voorlas via Skype, tot de directeurs die een gebalanceerd afstandslerenbeleid op poten zette en de Begeleiders zonder Grenzen. Nu die adrenaline wegtrekt, spreekt professor Elke Van Hoof (VUB) van een overbelastingsfase: ‘het gebrek aan voldoende sociaal contact begint zijn tol te eisen, maar vooral het gebrek aan perspectief kan onze mentale gezondheidszorg parten spelen.’ Voor leraars in het bijzonder komen er pittige weken aan. Zullen leerlingen nog gemotiveerd zijn hun taken te maken? Zal de kloof niet groter worden? Zullen leerkrachten niet meer en meer de rol van psycholoog opnemen, op een moment waarop ze zelf niet zo veerkrachtig meer zijn?

Ik wil hier zeker geen doembeeld schetsen. Vele helden vlogen er al in en ook na de paasvakantie zullen we het ene na het andere prachtige initiatief zien. Ik wil wel oproepen om extra hard voor jezelf en voor elkaar te zorgen. Veel van mijn beste vrienden werken in het onderwijs en ik hoorde tijdens de vakantie vaak hetzelfde verhaal: mensen slagen er zo moeilijk in te ontspannen en los te laten. Dat doet een belletje rinkelen bij mij, zo was ik voor mijn burn-out. Zo ben ik ook vandaag als ik niet oplet. 

Voor ik een burn-out kreeg, had ik het gevoel dat ik voortdurend aanstond. Zoals mijn telefoon, die niet alleen een zeer waarschijnlijke oorzaak voor de dagelijkse stress was, maar ook een beeld. Smartphones hebben tientallen functies die de hele dag voortdurend en tegelijk draaien en wanneer hun batterij bijna leeg is, zetten we hen niet uit maar steken we hen in het stopcontact, zodat we ze dag en nacht kunnen gebruiken. Zo voelde ik me. Ik stond aan, zelfs als ik ontspande. 

Ik ben (nog) geen expert in veerkracht en stress. Twee mini-adviesjes wil ik wel geven.

Zorg voor jezelf, maar lees zo weinig mogelijk over de magische oplossingen van zelfzorg. Ja, sporten, vroeg gaan slapen, yoga, mildfulness, minder suikers eten, … kunnen veel problemen voorkomen. Maar vanaf het moment dat het taken op je to-dolijst worden, schiet het zijn doel voorbij. Wie zichzelf op de vingers tikt omdat hij te veel chocolade heeft gegeten en zich daardoor niet aan zijn dieet heeft gehouden, is niet zorgend maar streng voor zichzelf. Als je hele zijn hunkert naar pizza’s eten en Netflix kijken, go for it! 

Zorg voor elkaar. De mythe van de zelfzorg is dat we door onze focus op zelfzorg, onszelf de verantwoordelijkheid ontzeggen voor anderen te zorgen. Draag zelf niet bij tot een cultuur waarin het bewonderingswaardig is de hele vakantie gewerkt te hebben en Smartschool Live vergaderingen te houden tot 23 uur. Spreek collega’s die dat wel doen erop aan. Luister empathisch wanneer je iemand hoort zeggen dat het even niet meer gaat en bewaak samen elkaars grenzen. Die zijn bij iedereen anders.

Heel veel succes aan alle leraars, directeurs, ondersteuners en opvoeders. Jullie zijn helden, zeker als je je cape ook aan de kapstok kan hangen.