nov, 2023

10 geboden voor een mislukte werkgroep op school

09/11/2023

Werken in teams

10 geboden
voor een mislukte werkgroep op school

Ben jij dit jaar voorzitter van een werkgroep, een kernteam, een vakgroep of een andere verzameling collega’s? Lees dan hier de 10 geboden om zo’n werkgroep vergadering per vergadering te laten mislukken.

1. Zit regelmatig samen, ook als er niets te bespreken valt

Werkgroepen, dat is vergaderen om te vergaderen. Zorg ervoor dat je de collega’s regelmatig op het middaguur of na de lesuren laat samenzitten, ook als er niet echt iets te bespreken valt. Dat is goed voor de groepssfeer.

2. Zorg dat niemand van tevoren weet wat er behandeld zal worden.

Houd de spanning er lekker in. Als je collega’s weten waarom ze samenzitten, kunnen ze zich voorbereiden en dat wil je niet. Straks weet iemand meer over het onderwerp dan jij!

3. Stel geen tijdslimiet aan agendapunten.

Meer nog, vertel niemand hoe lang het overleg zal duren. We kunnen maar beter lang rond de pot blijven draaien, wie weet komen daar goede ideeën uit. Mensen zullen wel vertrekken als ze door moeten gaan.

4. Geef alle deelnemers de gelegenheid om van het onderwerp af te dwalen.

De collega’s kunnen er toch niets aan doen dat ze van de hak op de tak springen, want alles is even belangrijk in het onderwijs. Is er een collega al de hele tijd aan het woord? Laat die, er valt toch geen speld tussen te krijgen.

5. Praat zelf de hele tijd.

Je bent voorzitter voor iets. Zorg ervoor dat iedereen weet dat jij de baas bent. Praat er maar lustig op los.

6. Als er een probleem opgelost moet worden, praat dan niet over het probleem, maar meteen over oplossingen.

Schiet meteen in actie en klop oplossingen meteen af. Efficiënt. Klaar!

7. Vermijd conclusies.

Denk heel lang en heel diep na over problemen en oplossingen, maar klop nooit af. Je weet nooit dat je later geen betere oplossing vindt. Bovendien wil je niemand opzadelen met werk, we bespreken hetzelfde onderwerp volgende vergadering wel weer opnieuw.

8. Acties, besluiten en taakverdeling zijn overbodig!

Stuur zeker geen actie- of besluitlijsten door naar de deelnemers, ze hebben al genoeg aan hun hoofd. Maak geen taakverdeling maar neem alles zelf op. Of doe gewoon niets.

9. Laat vooral alle telefoongesprekken in de overlegruimte doorkomen.

We zijn volwassenen, geen kinderen. Afspraken over vergaderhygiëne zijn niet nodig. Leg dus allemaal je telefoon op tafel, zodat je geen enkele notificatie mist.

10. Evalueer nooit het werkoverleg.

Wat gebeurd is, is gebeurd. Oude koeien moeten niet uit de gracht gehaald worden.

We garanderen je een mislukte werkgroep en gratis hoofdpijn erbij!

Hoe dan wel?

De vergadering is een werkvorm, geen doel. Zit samen als dat nodig is om je doel te bereiken.
Maak een agenda op en stuur die op voorhand door. Beter nog: bespreek de agenda van het volgende overleg samen.
Bereid een timing voor en bewaak die goed.
Bepaal bij agendapunt het doel: wil je brainstormen, een knoop doorhakken, collega’s informeren of uitwisselen? Een handige tip: maak een parkeerflap, namelijk een blad papier waar alle ‘uitdwalers’ genoteerd worden, maar die je niet hier en niet nu zal behandelen.
Kies goede werkvormen om iedereen aan het woord te laten. Als voorzitter moet je niet het meeste weten of zeggen over een onderwerp.
Onderzoek eerst het probleem voordat je in actie schiet. Misschien zoek je wel oplossingen voor een verkeerd probleem.
Rond agendapunten af met een duidelijke conclusie en check die met de deelnemers. “Dus, we hebben afgesproken dat …?”
Stel actie- of besluitenlijstje en taakverdelingen op in het verslag, stuur die door naar de deelnemers en kom er volgend overleg op terug.
Maak afspraken over vergaderhygiëne: wat doe je met telefoons, hoe zorg je ervoor dat er naar elkaar geluisterd wordt, …?
Maak tijd en ruimte om je werkgroep te evalueren. Dan kan met een check-out op een overleg, of met een evaluatievergadering. Bespreek je doelen en acties, maar ook de vergadercultuur.

De Lees ook onze uitgebreide blog ‘Je bent leraar én leider: hoe doe je dat?‘, met meer achtergrond over werkgroepen tot een goed einde te brengen.

Meer lezen?

Meer tips en concrete werkvorm over samen onderwijs maken, vind je in het boek Team Teach.

Laat je ondersteunen

Laat je ondersteunen! Met Dagelijks Leren komen we graag naar je school, scholengroep of scholengemeenschap om alle leerkracht-leiders te begeleiden. Stuur ons een mailtje op info@dagelijksleren.be

Lisa & Greet

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

sep, 2023

Je bent leraar én leider: hoe doe je dat?

13/09/2023

Werken in teams

Je bent leraar én leider:
hoe doe je dat?

Wie zijn al die mensen die een vorm van leiderschap opnemen, ook als ze geen directeur zijn? Leraren die voorzitter worden van een werkgroep. Vakgroep-verantwoordelijken. Mensen die een schoolreis in goede banen leiden. En die ene collega die het schoolfeest altijd in handen neemt. Samen onderwijs maken vraagt leiderschap van velen. Hoe pak je dat aan?

Het product

Elke vorm van teamwerking in het onderwijs heeft een bepaald doel. Soms is dat glashelder: je moet ervoor zorgen dat er tegen een bepaald moment een schoolfeest, een reis, een project staat. Op andere momenten is je doel voor interpretatie vatbaar. Zoals wanneer je oudercontact niet alleen praktisch georganiseerd moet worden, maar ook moet voldoen aan de schoolvisie op ouders- en thuisbetrokkenheid. Vaak is op zoek gaan naar het precieze doel van je werkgroep de eerste stap in een proces. De werkgroep taalbeleid probeert een talig doel op leerlingniveau te formuleren, de vakgroep techniek onderzoekt wat ze dit schooljaar willen bereiken. Zonder doel, de vraag: “Waarom zitten wij hier eigenlijk?”

Wat kan je doen?

Wie bepaalt je doelstellingen? Heb je als werkgroep carte blanche om zelf te bepalen wat je precies wil bereiken, of krijg je een opdracht mee van je directeur? Als je dat niet zo zeker weet, bevraag het expliciet. Het kan zijn dat je werkgroep zelf kan bepalen waar je naartoe wil werken, maar wel binnen bepaalde krijtlijnen van de schoolvisie, de eindtermen of een bepaald budget. Helderheid daarover is cruciaal voor het proces.

Hou je doelstellingen SMART. Hoewel we hier niet pleiten voor een eindeloze zoektocht naar SMART geformuleerde doelstellingen – in een complex proces als het onderwijs is dat niet altijd eenvoudig – we zien dit wel als een handige kapstok. Zijn de doelen van je werkgroep

Specifiek. Streven jullie samen een concreet doel na, eentje dat je kan afvinken, zien of doen?

Meetbaar. Kan je op het einde van je termijn evalueren of je doelstellingen bereikt zijn?

Aanvaardbaar. Kunnen de teamleden zich achter deze doelstelling scharen? Begrijpen ze wat de bedoeling is, komt dat overeen met hun eigen waarden en ‘goesting’?

Realistisch. Haalbaar. Kiezen jullie een focus of werk je aan alles tegelijk, en dus aan niets?

Tijdsgebonden. Wanneer is onze deadline? Hoe lang kunnen we hieraan werken? Hoe vaak kunnen we, moeten we, willen we samenkomen? Wanneer lukt dat?

Plaats de leerling centraal. Probeer je ambitie op leerlingniveau te formuleren. We willen dat onze leerlingen sterke, academische schrijvers worden. We willen onze leerlingen doen shinen op het schoolfeest. We willen een sterk partnerschap met de ouders, zodat leerlingen voelen dat we een team zijn. Zelfs als de leraar centraal staat, zoals bij broodnodige onderwerpen als veerkracht en teamzorg, doet het deugd om eens te kijken naar hoe de leerling er beter van wordt. Waarom? Omdat de leerling en haar groei is waar ons onderwijs om draait. Je kan er heel wat collega’s mee enthousiasmeren én je kan evalueren of je leerlingen er echt wat aan hadden. Is dat geen mooiere succeservaring dan wanneer je doelstelling is: ‘We moeten een visietekst taalbeleid schrijven.’, ‘We moeten een planning opstellen voor het feest.’ of ‘We moeten de oudercontacten voor dit schooljaar op onze schouders dragen.’

Het Proces

Een belangrijke stap in het proces beschreven we al, namelijk samen het doel van je groep specifiek maken. Maar wat zijn dan die andere stappen? Moet jij nu, als voorzitter van de groep, al het werk alleen doen? Wat kan je verwachten van een ander? Hoe zorg je voor een efficiënt verloop van een overleg, dat – laat ons eerlijk zijn! – in het onderwijs vaak op de middag valt. Als leider in het onderwijs ben je dus niet alleen bezig met het product, maar ook met het proces.

Wat kan je doen?

Bespreek en verdeel rollen & taken. Niets zo vervelend als veel bespreken, maar geen stap verder komen. Weet iedereen wel wat er van hen verwacht wordt? Kan iedereen de taak wel aan? Wat veel teams vergeten, is die dingen expliciet maken. Bespreek wie welke rol heeft en omschrijf wat er van die rol verwacht wordt.

Een gouden tip: eindig een overleg ook met het overlopen van de to do’s die er die vergadering werden besproken. Is elke taak expliciet bij iemand gelegd? Zijn de taken haalbaar? Begin het volgende overleg met het overlopen van die taken. Zijn ze allemaal uitgevoerd? Waarom wel, waarom niet? Moeten we delegeren, schrappen of aanpassen?

Wie heeft beslissingsrecht? In veel werkgroepen rijst wel eens de vraag: “Mogen wij dat zomaar beslissen?” Hou je lijntjes met een schoolleider of anderen kort. Maar bedenk ook even wie impact zal voelen van jullie beslissingen. Die leraren verdienen het om af en toe klankbord te zijn en feedback te geven. Zo kan een kernteam taalbeleid niet helemaal alleen beslissen wat er in de klassen moet gebeuren. Als je je lerarenteam wil overtuigen en meenemen in het verhaal, zal je hun stem regelmatig moeten horen. Maak dan handig gebruik van personeelsvergaderingen, enquêtes of bezoeken aan andere werkgroepen of vakgroepen.

Hou rekening met groepsdynamiek. In deze blog schreven we wat meer over groepsprocessen. Hou er als voorzitter rekening mee dat werkgroepen ook teams zijn. Enkele concrete tips:

Zorg voor een kennismaking, ook al kennen de mensen elkaar al. Zorg bijvoorbeeld voor een boeiende check-in die te maken heeft met het onderwerp. Bv. iedereen vult de zin aan: ‘Voor mij is de Romereis geslaagd, als …’, of vraag leraren van de werkgroep leesbeleid om hun favoriete kinder- of jeugdboek mee te nemen.

Zorg voor werkvormen die iedereen aan het woord laten. Anders zijn de luidste sprekers het meest aan het woord. Think – pard – share is een klassieker: iedereen denkt zelf na over een vraag of een probleem, vervolgens deelt die dat met een buur en tot slot wordt alles in de groep gegooid. Flappenbrainstorm is een andere: leraren verdelen zich in groepen en krijgen een flap (een A3-blad), een stift en een vraagstuk waar ze over brainstormen. Na een tijdje worden de flappen doorgegeven en brainstormen groepen verder op elkaars output.

Verdiep je in werkvormen als de sociocratie 3.0. Besluitvorming verloopt daar met handgebaren. Wanneer er een besluit genomen moet worden, formuleert iemand een voorstel zo concreet mogelijk. Iedereen aan tafel kan met een handgebaar aangeven of die geen bezwaar heeft, een zorg of een bezwaar. Klinkt misschien kinderachtig of niet-authentiek, maar uit ervaring weten we dat het soms stille stemmen toch een zegje geeft

Hou rekening met het verloop van een proces. De meeste processen zijn een hopeloze wirwar en geen rechte lijn. Maar goed, in een ideale wereld ziet een proces er ongeveer zo uit:

Kennismaking met elkaar, kennismaking met het thema.
Doelstellingen van de werkgroep vastleggen.
Samen leren: brainstormen, inspiratie opzoeken, uitwisselen, …
Doelen en acties plannen.
Acties samen uitvoeren.
Evalueren.
Opnieuw beginnen.

Tot slot, enkele tips die je vergadering zullen redden. Ken je die uitspraak, ‘This meeting could have been an e-mail.’ Niets zo vervelend als je kostbare middagpauze te verdoen aan een vergadering, terwijl je de informatie ook gewoon op mail had kunnen krijgen. Hier dus enkele tips.

Wie moet op de vergadering zijn? Nodig alleen hen uit.
Denk na over de agenda en maak die transparant.
Denk na over wat je met elk agendapunt wil bereiken én deel dit. WIl je informeren, uitwisselen, brainstormen of een knoop doorhakken?
Kies de juiste werkvorm. Soms is dat niet de vergadering.
Verdeel rollen: een voorzitter en een verslagnemer zijn er twee belangrijke (en worden best niet door dezelfde persoon uitgevoerd). Maar er kan ook een versnaperaar zijn, een tijdsbewaker, een gastheer- of vrouw in wiens lokaal we mogen samenkomen, …
Begin met een check-in en eindig met een check-out.

Meer daarover lees je in onze blog: ‘10 geboden voor een mislukte werkgroep op school.‘, met daarin enkele concrete tips.

Meer lezen?

Meer tips en concrete werkvorm over samen onderwijs maken, vind je in het boek Team Teach.

Laat je ondersteunen

Laat je ondersteunen! Met Dagelijks Leren komen we graag naar je school, scholengroep of scholengemeenschap om alle leerkracht-leiders te begeleiden. Stuur ons een mailtje op info@dagelijksleren.be

Lisa

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

sep, 2021

It takes a team to teach – wie ben ik?

20/09/2021

Professionalisering

It takes a team to teach

"Wie ben ik?"

We beginnen samen te erkennen dat ‘it takes a village to raise a child’. Ouders zouden er niet alleen voor moeten staan in de opvoeding van hun kinderen. Op dezelfde manier delen meer en meer leerkrachten de verantwoordelijkheid voor hun klassen en leerlingen met een collega. ‘It takes a team to teach!’ In deze blogreeks onderzoeken we verschillende stappen in teamwerk. In de eerste blog zoomen we in op het individu: als ik begrijp wie ik ben en wie mijn collega is, groeit ons teamwerk.

Hoe denk ik, hoe handel ik?

Herken je dat ook? Je collega lijkt het werk steeds anders aan te pakken dan jij. Op een overleg hebben jullie een andere evaluatie over hoe een les verlopen is of of die attitude van die leerlingen oké was of niet. Dat is vaak leerrijk en de verschillende standpunten zijn net de kracht van teamteaching en samenwerkend lesgeven. Maar soms is het verwarrend. Vooral omdat wij niet de juiste taal hebben om over die verschillen in denken en handelen te praten.

Wat kan je team doen?

Creëer een gemeenschappelijke taal. Er zijn verschillende screenings en zelfreflectietesten die je helpen om je eigen denken en handelen in kaart te brengen. Persoonlijkheid valt natuurlijk niet in een letterwoord of en kleur samen te vatten, maar het helpt om menselijke trekjes te herkennen en benoemen. Een voorbeeld van zo’n kader, is het materiaal van Insights. Gebaseerd op de theorie van Carl Gustav Jung werden vier categorieën benoemd. Je kan onderzoeken of je een rode, gele, groene of blauwe denker en handelaar bent, of een gele denker met een stevige portie blauw.

Het doel hiervan is niet mensen in een hokje duwen, maar proberen begrijpen waarom jij zus denkt en handelt en je collega zo. Dat heeft als gevolg dat je heel open over verschillen kan praten. Bij Dagelijks Leren is Greet eerder geel en Lisa rood of groen. Hoe heerlijk is het om daarover te lachen als Greet weer eens zotte projecten heeft en Lisa de lat net iets te hoog legt.

Bovendien kan het spanning ontladen. Op momenten waarop we moe of gespannen zijn laten we ons namelijk van een andere kant zien. De kans om dat stressgedrag bij elkaar te herkennen en te weten wat die stress kan wegnemen is iets waar we vaker op kunnen inspelen.

Wat geeft mij energie?

Een andere manier om naar jezelf en je collega’s te kijken, is vanuit je talenten. Weet jij wat jouw talent is? Volgens Luk Dewulf kijk je dan best naar de activiteiten die je uren kan doen terwijl je helemaal in je flow bent. Meer nog, je krijgt er energie van! Je collega’s geven je er complimenten over en jij denkt: ‘Waarom, zo moeilijk is dat toch niet?’ Zou het niet mooi zijn als elk teamlid kan werken in zijn talent?

Wat kan jouw team doen?

Onderzoek jouw talenten en die van je collega’s. Dat kan door aan zelfreflectie te doen, maar twijfel niet om eens bij je collega’s te horen welke talenten zij aan jou koppelen. Zij zien vaak jouw blinde vlekken. Ook hier kan je gebruik maken van bestaand materiaal dat je een gemeenschappelijke taal geeft. Met de Talententoolbox van Dewulf en Beschuyt kan je via een vragenlijst je talenten identificeren.

Het doel hiervan is begrijpen hoe je voor jezelf en voor je team kan zorgen. Kunnen we rollen en taken verdelen aan de hand van deze talenten? Dat zou de kans verhogen dat jullie de goesting en veerkracht hoog houden.

Wat een voorbeeld!

Wij hebben prachtige ervaringen met dit thema. Mensen die hun eigen denken en handelen beter begrijpen en er open over kunnen praten met hun teamleden, krijgen vaak zo’n boost van zelfvertrouwen. Eigenlijk is het jammer dat we dit pas als volwassenen doen. Zou het niet mooi zijn om dit ook met onze leerlingen te doen? Kinderen en jongeren zijn nog in volle ontwikkeling, maar wij geloven wel dat het mooi is als een jongere vroeg een taal aangeleerd krijgt om zichzelf te begrijpen, ook als alles nog kan veranderen.

Maar vooral dit. Onderschat niet hoe mooi het voorbeeld is dat jullie je leerlingen hiermee geven! Jongeren die zien hoe een groep volwassenen zichzelf is en elkaar begrijpt in alle verschillen die jullie uniek maken, leren een levensles die je moeilijk kan overschatten.

Greet & Lisa

In de blogreeks volgt:

2. Wie zijn wij?

3. Hoe werken wij samen (cultuur)?

4. Hoe organiseren wij ons (structuur)?

Geboeid door dit thema? Vraag ondersteuning aan of doe mee aan onze wedstrijd!

Bronnen

Insights, brengt denken en handelen in kaart. www.insights.com
Ik kies voor mijn talent. Luk Dewulf en Peter Beschuyt.

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

aug, 2021

It takes a team to teach

30/08/2021

Professionalisering

It takes a team to teach

Ben je er al klaar voor? Bijna 1 september. Meestal komt die datum met een dubbel gevoel. Ik voel spanning voor die ‘eerste’ werkdag, maar ook een tristesse omdat die mooie vakantieweken nu wel echt ten einde lopen. We hadden ze echt nodig om even te bekomen, maar als je een beetje zoals mij bent, heb je overal nieuwe lesonderwerpen gezien, lag je aan het strand met een onderwijsboek, kwam je leerlingen tegen of herwerkte je je lesmateriaal. Eigenlijk zie ik onszelf graag als thuiswerkende leerkrachten tijdens die ‘vakantie’.

Al staan we het liefst voor de klas of tussen onze collega’s om ervaringen en van mening te wisselen, nee? In geen enkele job kom je in contact met zoveel mensen in ontwikkeling als in het onderwijs. En die mensen in ontwikkeling, dat mag je erg ruim nemen. Natuurlijk denk je meteen aan je leerlingen, maar vergeet niet dat ook wij een leven lang leren. En als we weten dat leerlingen beter leren wanneer ze dat in interactie met elkaar en met de leraar doen, passen we dat principe dan ook op onszelf toe? Werken wij als leerkrachten voldoende in interactie met elkaar?

Volgens ons kan samenwerking een gigantische meerwaarde bieden op twee niveaus:

Voor de leraar kan teamwerk ervoor zorgen dat je iemand hebt om op te leunen. In een effectief team zet iedereen zijn talenten complementair in om een goed resultaat te behalen. Het is dus essentieel om te werken aan processen die ervoor zorgen dat elke leraar in een veilige maar uitdagende setting kan shinen.
Een team werkt effectief als hun focus de leerling is. De teamleden engageren zich om een gemeenschappelijk doel te bereiken en dat doel is altijd het welbevinden en het leren van onze kinderen en jongeren.

Toch merken we dat samenwerking in het onderwijs niet altijd vanzelfsprekend is. Als we aan een goede samenwerking denken, zien we ook altijd erg vredige teams voor ons. Misschien moeten we dat idee loslaten. Een goede samenwerking is gebaseerd op respect, maar je kan elkaar ook respecteren en toch een andere mening hebben. Dat het dan af en toe botst is iets wat we moeten leren accepteren. Meer nog, in die botsing kan net de magie zitten die het team nog effectiever maakt.

‘Hard op de inhoud, zacht op de persoon’.

Net omdat teamwerk in het onderwijs best wel uitdagend kan zijn, willen we jullie daarbij ondersteunen. En in september doen we er een schepje bovenop! Schrijf je met je team in voor onze wedstrijd en win een vorming voor jouw team. We tackelen deze onderwerpen:

1. Jij – Mindset is everything.

Elk team bestaat uit individuen. Wat motiveert jou? Hoe communiceer jij? Wat zijn de krachten en valkuilen van zo’n mindset?

2. Het team – Alleen gaat het sneller, samen gaat het beter.

Wanneer individuen samenwerken om een gemeenschappelijk doel te bereiken, worden jullie een team. Maar hoe zorg je ervoor dat je team effectief wordt?

3. De communicatie – Sometimes you win & sometimes you learn.

Wanneer jullie samen in gesprek gaan is het belangrijk rekening te houden met hoe je boodschap aankomt. Het geven van de boodschap moet aangepast zijn aan je ontvanger. Hoe pak je dat dan best aan?

4. De organisatie – Time to ‘Marie Kondo’

Samenwerken vraagt om een goede organisatie. Hoe organiseren jullie de samenwerking? We beginnen met wat we zeker willen behouden, wat we zullen weggooien en zoeken naar nieuwe voornemens!

Naar welke samenwerking kijk jij uit het komende jaar?

We weten dat het alleen sneller gaat, maar samen beter.

Greet

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

jun, 2021

Enter Covid … en exit!

22/06/2021

Veerkracht – professionalisering

Enter Covid ... en exit!

Toen we in september aan dit schooljaar startten, dachten we vast allemaal hetzelfde: ‘eventjes doorbijten, ramen open, mondmaskers op, handen ontsmetten en … gaan!’ Het zou allemaal niet zo lang duren, dat virus zou wel snel verdwijnen.

En toen schrapten we uitstappen, gingen we naar vaste lokalen, bogen we het reftersysteem om, zagen we leerlingen nog maar deeltijds en zagen we onze collega’s enkel nog op scherm.

Enter Covid

Wij zijn ‘sociale beestjes’, wij leerkrachten. Je hebt er waarschijnlijk even hard van afgezien als ik. Geen glimlach of verwondering op de gezichten van de leerlingen, weken nodig hebben om je leerlingen bij naam te kennen (ze lijken ineens allemaal zo erg op elkaar), geen informele babbeltjes met de collega’s, … Het was me het jaar wel. Ze zeggen dat ogen spreken, maar daar ben ik niet meer van overtuigd. De rest van het gezicht heb ik toch ook graag in beeld om te begrijpen wat er zich afspeelt in die hoofden.

Waar ik zelf het meeste last van heb gehad? Ik miste de informele contacten. Dat is me dit schooljaar dan ook extra hard opgevallen en wel omwille van drie verschillende redenen.

De meest fantastische projecten ontstaan aan de koffiekar. Er wordt daar een zaadje geplant, we maken elkaar enthousiast waardoor het plantje kan groeien, we brainstormen wat en plannen een eerste officiële vergadermoment. En voila … iets nieuws is geboren. We omringen ons dan met inspirerende mensen en die ideeën geven ons goesting! Maar rond die koffiekar mochten we dit jaar niet meer staan. We werden ook een beetje mensenschuw: je weet maar nooit… Dus kwamen er minder van die momenten, zagen we minder kansen en gaven we elkaar minder energie.
“Hoe gaat het met je?” “Hoe is het met de kleinkinderen?” “Waar ga je naartoe in de zomervakantie?” Allemaal vragen die normaal aan diezelfde koffiekar gesteld kunnen worden, maar dit jaar minder beantwoord werden. De vragen die peilden naar sociale contacten of uitstappen waren zinloos en pijnlijk. Om op de vraag “Hoe gaat het met je?” te antwoorden, trok je best wat meer tijd uit. Maar die tijd ontbrak. We hielden afstand. Letterlijk en figuurlijk. Op onze school proberen we verbondenheid onder collega’s toch te stimuleren, maar dat is ons dit jaar minder goed gelukt. Al zijn er wel collega’s die overal mogelijkheden zien en lastige situaties probleemloos ombuigen. Goed dat we elkaar als team zelfs in dit jaar konden ondersteunen.

Ik hou ten slotte van informele babbeltjes met mijn leerlingen. Het geeft me de kans hen beter te leren kennen en daardoor aangepast les te geven. Met meer aandacht voor elk individu. Het geeft ons de kans het maximum te halen uit elke leerling. Ik vind het boeiend te luisteren naar hun hobby’s, de uitstappen die ze maken, de tradities die ze in de familie hebben, … Het geeft me veel info die ik naast hun resultaten graag gebruik om mee aan hun toekomst te bouwen. Dit jaar waren mijn gesprekjes minder frequent en ook minder diepgaand. Of toch bij de meerderheid van de leerlingen. Hobby’s moesten ze laten vallen, uitstappen gingen niet door, familie mocht niet op bezoek komen en dus leek elk gespreksonderwerp net iets minder boeiend. Ik ben klaar voor een jaar vol babbeltjes over koetjes en kalfjes!

... en Exit!

Dit jaar werden we geconfronteerd met nieuwe uitdagingen. Sommige scholen trokken aan de noodrem en deden hun uiterste best om niet te verdrinken. Andere scholen zagen hoe projecten die voor hen toekomstmuziek waren, in een stroomversnelling kwamen. We merkten hoe wendbaar leerkrachten en leerlingen zijn, we leerden massaal online lesgeven en vergaderen, we zagen hoe zelfsturend onze leerlingen kunnen werken, we zagen de voordelen van teamwork in.

Nu ik besef hoe belangrijk de informele gesprekken met mijn leerlingen en collega’s zijn, kan ik niet wachten om ze weer te voeren. Via Dagelijks Leren wil ik ze nu ook met jullie voeren. Ik kijk al uit naar welke uitdagingen volgend schooljaar voor ons in petto heeft!

Maar nu, mondmaskers af en diep in- en uitademen.

Als we ons ergens van bewust zijn, is het wel van hoe belangrijk zo’n goede ademhaling is. Ademen is hip!

Geniet van de vakantie. Je hebt het verdiend!

Zomerse groeten.

Greet

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

mrt, 2021

Mentor teamteacher

11/02/2021

Professionalisering

Teamteacher / mentor

Gisteren begon mijn opleiding tot stress- en burnoutcoach en mijn batterij is weer wat opgeladen. Ik heb de naam van Dagelijks Leren zeer goed gekozen, want er is weinig dat me meer energie geeft dan leren. En ik denk niet dat ik de enige leer-nerd in het onderwijs ben. Voor mij is de link tussen teamteachen (of een andere vorm van samenwerkend lesgeven) en veerkracht héél duidelijk. Teamteachers steunen elkaar en leren van elkaar. Ik ga dat in de komende blogs proberen verduidelijken.

Laten we beginnen bij het begin: hoe kunnen we leraren in opleiding en nieuwe leraars op je school via teamteaching begeleiden? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze niet alleen sterke leraars worden, maar ook dat ze veerkrachtig en in verbinding met een team aan het werk gaan. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze met goesting blijven lesgeven?

Teamteaching in een stage

Waarom?

Meer en meer lerarenopleiders kiezen voor co- of teamteaching tijdens de stage van de studentleerkrachten. Daar zijn twee belangrijke redenen voor.

Veel scholen kiezen voor de werkvorm. We willen de nieuwe generatie leraars grondig voorbereiden op een deze onderwijsrealiteit.
We willen via teamteaching meer leerkansen bieden. Door samen lessen voor te bereiden en te geven, leren studenten van elkaar en kunnen ze taken en verantwoordelijkheden delen.

Hoe?

De teams zijn op verschillende manieren samen te stellen.

Twee of meerdere studenten-leerkrachten teamteachen (duo-stages).
Een student teamteacht met een leraar of lerarenteam (stagebegeleider)
Een student teamteacht met een lerarenopleider of mentor van de opleiding*.

*bijvoorbeeld voor studenten die niet geslaagd zijn voor een stage en een tweede keer aan de slag gaan met intensieve ondersteuning van een mentor.

Zij kiezen vaak voor één van deze organisatievormen:

Observatiemodel. Eén leerkracht geeft les, de andere observeert. Dit kan in beide richtingen ingezet worden, de mentor of de student observeert. Dit model past in de ‘klassieke’ manier waarop stages georganiseerd worden, maar als ze passen in een sterk geheel van teamteaching, kan het sterke voordelen hebben. Zo kan een student de gang van zaken in een klas waarin teamteachers met flexibele leertrajecten werken observeren, voordat hij zelf in het team stapt.
De teamteachers kunnen kiezen voor andere vormen van teamteaching, waarin beide leerkrachten in dezelfde ruimte blijven. Op die manier kan de mentor de student-leerkracht kan blijven observeren om feedback te kunnen geven, of kan de student participatief observeren. In het kader van duo-stages gaan beide stagiaires samen aan de slag en kunnen ze achteraf op hun lessen reflecteren, met of zonder hun mentor. Het kan zijn dat de ene leraar de les geeft en de andere leraar leerlingen ondersteunt (coachingsmodel), meerdere leerkrachten de les samen geven en wisselend de leiding nemen en elkaar aanvullen (interactief model) of de teamteachers samen een hoekenwerk organiseren waarin ze elk een eigen hoek begeleiden.
Teamteachers kunnen kiezen voor een model waarin elke leraar een les in een eigen ruimte geeft. Doordat de leerkrachten de les samen voorbereid hebben en de les ook samen zullen evalueren, wordt de student-leerkracht ondersteund maar neemt hij toch de touwtjes in eigen handen. Dit kan via parallelle teamteaching, wanneer de teamteachers dezelfde les aan een kleiner groepje leerlingen geven, of sequentieel teamteachen, wanneer elke leraar een eigen les geeft en de leerlingen doorschuiven. Een teamteacher kan ook een groepje leerlingen begeleiden voor remediëring of verdieping, terwijl de andere de grote groep begeleidt (ondersteuningsmodel).
In de meeste opleidingen raadt men aan om de verantwoordelijkheid gradueel op te bouwen.

Aandachtspunten

Enkele studenten gaven aan dat de stage via teamteaching hen niet voorbereidde op het echte werk, omdat ze tijdens de stage steeds konden rekenen op een ander voor het opnemen van taken en voor klasmanagement. Daardoor hadden ze een onrealistisch beeld van de job. Voorzie dus naast duo-stages of stages in teamteaching ook stages waarin de student meer verantwoordelijkheden heeft.
Alles valt of staat bij een krachtige voorbereiding. Bespreek de lesdoelen, de inhoud en de werkvorm, maar zeker ook de manier waarop jullie de orde in de groep willen houden, welke waarden belangrijk voor je zijn, hoe de taken ter voorbereiding verdeelt, …
Prik een moment voor de voorbereiding en voorzie voldoende tijd tussen de voorbereiding en de les.
Ook al is er vaak niet echt sprake van een gelijkwaardigheid tussen de teamteachers omdat de ene leerkracht de andere zal evalueren, is het belangrijk dat de student-leerkracht geen assistent wordt. Teamteachen is krachtig wanneer de talenten van beide leerkrachten ingezet worden.
Een feedbackgesprek na een les gaat over hoe de teamteachers de les samen aangepakt hebben. Spreek tijdens zo’n gesprek dus in de wij-vorm en focus op de leerlingen. Is het leerdoel bereikt? Was de werkvorm doelgericht? Hoe verliep de communicatie tussen leerkrachten en leerlingen? Wat was het effect op de groepsdynamiek?
Stel jezelf als mentor open om ook feedback te ontvangen. Je zal er zelf veel van leren! Bovendien leert een student enorm veel wanneer hij zelf feedback kan formuleren, zowel op didactisch vlak als op communicatief vlak.
Maak gebruik van deze tijd om samen aan praktijkonderzoek te doen. Studenten moeten zich tijdens verschillende fasen van hun studie verdiepen in een aantal thema’s. Dit is de uitgelezen kans om samen met de mentor een thema selecteren waar de teamteachers in willen groeien. De student kan achtergrondinformatie opzoeken en een nieuwe aanpak voorstellen, samen uittesten en de resultaten evalueren.

Teamteaching in aanvangsbegeleiding

Waarom?

Teamteachen in de eerste jaren op een nieuwe school heeft drie voordelen.

Teamteachen is een krachtige manier om te leren, zowel voor de nieuwe leraar als voor de ervaren leraars die in contact komen met nieuw talent.
De nieuwe collega wordt gemakkelijker is een lerarenteam opgenomen, als hij meteen aangemoedigd wordt om samen te werken met een collega.
Dit kan een impuls zijn voor het hele schoolteam om de deuren open te zetten en ook als ervaren leraar de leren van een collega.

Hoe?

De manier waarop er samen wordt lesgegeven, hangt af van het doel. Een mentor kan dit met de nieuwe leraar bespreken.

Wil de nieuwe leraar een extra paar ogen in zijn klas en feedback op de aanpak, dan kan een mentor of andere ervaren collega observerend teamteachen tijdens een les en achteraf samen nabespreken. Klasmanagement blijkt vaak een van de grootste uitdagingen voor startende leraars. Het is een onderwerp waar je moeilijk over kan leren in boeken of nascholingen. Vaak helpt het als een collega meekijkt. De kans bestaat dat die iets opmerkt dat je zelf nog niet gezien had. Je kan er ook voor kiezen een les op te nemen en samen te bekijken.
Een startende leraar kan ook via een collegiale visitatie of hospiteerbeurt observeren bij een collega. Hij bespreekt zijn uitdaging met zijn mentor: wil hij leren hoe andere collega’s een klas aanpakken? Wil hij meer te weten komen over coöperatieve werkvormen? Wil hij een heldere instructie over een bepaald lesonderwerp horen bij een parallelcollega? De mentor geeft enkele namen door van geschikte collega’s.
De startende leerkrach kan sporadisch samenwerken met een collega’s, bijvoorbeeld bij een klas- of vakoverstijgend project. Hij kan ervoor kiezen in die samenwerking niet alleen in te zetten op het project, maar ook op zijn eigen leerproces door na de lessen feedback te vragen aan de collega.
Sommige scholen kiezen ervoor een aantal ervaren leraars – bijvoorbeeld het zorgteam – in te schakelen als ‘vliegende teamteacher‘. Zij gaan enkele keren teamteachen met een nieuwe collega.
Een beleid kan ervoor kiezen startende leerkrachten steeds te paren aan een ervaren collega, waardoor zij een schooljaar lang samen voor de klas staan. Op die manier kunnen de taken verdeeld worden en kan de startende leraar zich focussen op de band met de leerlingen, het klasmanagement en de didactiek zonder overdonderd te worden door administratie. De ervaren collega kan het voortouw nemen in de opmaak van de agenda, het jaarplan en andere taken die als planlast worden ervaren.
Startende leraars kunnen ook op andere gebieden gekoppeld worden aan een ervaren collega, bijvoorbeeld om als duo gesprekken met ouders te voeren, klassenraden voor te bereiden of titularistaken op te nemen. Als het beleid wil dat de duo’s deze taken samen voorbereiden en evalueren om eruit te leren, moet daar tijd en ruimte voor voorzien worden.

Aandachtspunten

De meeste startende leerkrachten hebben een mentor op school, maar het teamteachen hoeft niet met de mentor te gebeuren. De mentor kan wel ondersteunen door een collega aan te raden of de samenwerking op te volgen.
Sporadische teamteaching en collegiale visitatie kan ook op een heel informele manier plaatsvinden, wanneer een startende collega tijdens springuren binnenspringt in een andere les. Bespreek dit natuurlijk goed met je collega’s.
Teamteachen om te professionaliseren is iets waar ook ervaren leerkrachten veel aan kunnen hebben. Mentoren, verspreid het woord en moedig het hele schoolteam aan om de deuren open te zetten voor elkaar.
Maak goede afspraken over rollen, taken, tijdstippen, verwachtingen, … Geef als startende leraar aan waar je aan wil werken, zodat je collega achteraf gerichte feedback kan geven.
Streef naar gelijkwaardigheid. Een ervaren collega heeft een volle rugzak en kan via sterke feedback een startende collega helpen groeien, maar hij is niet verantwoordelijk voor de evaluatie. Speel geen doorgeefluik voor de directie en als je dat wel doet, communiceer er transparant over. Luister ook naar wat de nieuwe leerkracht aandraagt en behandel hem niet als een hulpje.

Lisa

Meer weten

Voorbeelden van teamteaching in stages van de lerarenopleidingen van:

Afbeeldingen voor de vormen van teamteaching komen van Klasse.

Aan de slag?

Dagelijks Leren ondersteunt je school in trajecten op maat. Lees erover of neem contact op voor meer informatie.

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

okt, 2020

Teamteaching en blended learning

07/10/2020

Professionalisering

Teamteaching en blended learning

Vorige week nam ik de heerlijke podcast De Leraarskamer van Buiten de Krijtlijnen op en onderweg naar huis, werd ik door Eva Dierickx uitgedaagd om een tekstje te schrijven over teamteachers en blended learning. Challenge accepted!

Ik ben zelf nooit een kenner geweest op vlak van blended learning. Om eerlijk te zijn heb ik altijd mijn twijfels gehad over extreme vormen van digitaal leren, omdat ik me afvroeg of we dan niet voorbij gingen aan aspecten die belangrijk zijn in een leerproces, namelijk contact met medeleerlingen en een leraar. Maar in een tijdperk waarin je niet anders kan dan je digitale angsten aan de kant te schuiven, leerde ik dat het internet ons veel te bieden heeft. Hoe kan je teamteaching ook online verderzetten? Hier is mijn poging om een aantal tips te formuleren.

Ten eerste moeten we even stilstaan bij de definitie van blended learning. Het is een combinatie van online en face-to-faceonderwijs. Het maakt gebruik van de krachten van beide werkvormen en kiest voor een positieve combinatie. Ten tweede blijven we ons standpunt herhalen: teamteaching is een werkvorm om verschillende doelen te bereiken, nooit een doel op zich. We bespreken deze doelen voor de twee aspecten van blended learning: het online gedeelte en het face-to-facegedeelte.

Online teamteachen

Online lesgeven vorm krijgen via digitale oefeningen die leerlingen zelfstandig maken, of via een digitale instructie (vb. een webinar, een live streaming, een Smartschool Live, …) Online lesgeven heeft een aantal voordelen. Je studenten hoeven zich niet te verplaatsen en kunnen hun leeractiviteiten autonoom inplannen. Daardoor zet je in op leermotivatie, veiligheid én werken aan digitale competenties.

Online teamteachen voor inclusief onderwijs

Teamteachers geven samen les om in te spelen op de verschillen in hun klas. Ze doen dat online door:

bij digitale lessen leerlingen onder te verdelen in kleine groepen via het gebruik van break-outrooms. Platformen als Zoom of Teams bieden de mogelijkheid aan deelnemers automatisch of manueel naar een kleine groep te sturen. Verdeel de groepen slim in en kies bewust voor heterogene groepen of niveaugroepen. Elke teamteacher kan een andere groep begeleiden.
leerlingen na een instructie een kleine digitale test voor te leggen. Gebruik het platform naar keuze, het kan zo gemakkelijk zijn als een Google Formulier. Stuur een link in de chatfunctie van een digitale les en verzamel snel de resultaten. Verdeel aan de hand van het resultaat leerlingen in break-outrooms of geef ze andere oefeningen om zelfstandig uit te voeren. Bied een groepje de mogelijkheid aan om online te blijven en de oefeningen samen uit te voeren (zie: het drie- of viersporenmodel in binnenklasdifferentiatie).
leerlingen individueel te ondersteunen terwijl ze digitale oefeningen maken. Veel platformen bieden leerkrachten de mogelijkheid om op afstand de vorderingen van studenten op te volgen. Verdeel de leerlingen of studenten onder de teamteachers, die mondelinge of schriftelijke feedback aanbieden terwijl de leerlingen bezig zijn, of na een deadline.
individuele gesprekken met studenten te voeren over het leerproces. Verdeel de groep met je teamteacher en bespreek tendensen. Door deze gesprekken via videocalls te organiseren, kan het ook ’s avonds of op woensdagnamiddag plaatsvinden.
een online les voor te bereiden met een begeleider voor leerlingen met een leerstoornis zodat die je kan ondersteunen om rekening te houden met uitdagingen van bepaalde leerlingen. Dat kan gaan over digitale lessen structureren via een visuele planning, prikkelvrije ruimtes voorzien door microfoons uit te schakelen en notificaties van sociale media uit te schakelen, …

Online teamteachen voor geïntegreerd leren

Leerkrachten geven samen les om de grenzen tussen vakken en klassen te doorbreken. Dit hoeft digitaal niet al te sterk te verschillen van face-to-faceonderwijs, maar misschien biedt de digitale variant wel kansen.

Leerkrachten kunnen de handen in elkaar slaan met een collega die aan de sleutelcompetentie digitale geletterdheid werkt om samen een leerpad uit te werken, waarin leerlingen zowel op vakinhoudelijke als digitale competenties ondersteund en geëvalueerd worden. Wat dacht je van een project rond het gebruik van digitale oriëntatietools als Google Maps, gegeven door een leerkracht aardrijkskunde en een leerkracht informatica.
Andere samenwerkingsverbanden blijven krachtig. Aan de lerarenopleiding kunnen de docenten van het vak muzische opvoeding en het vak diversiteit de handen in elkaar slaan in een project met een digitale muziekkoffer, waarmee studenten via filmpjes leren luisteren naar verschillende culturele invloeden.

Online teamteaching voor zelfsturing

Teamteachers werken samen om leerlingen beter te ondersteunen bij het zelfstandig leren. Digitaal doen ze dat door

te werken met digitale dag- en weekplanningen, die studenten gebruiken om hun werk te plannen en leerkrachten om op te controleren of het werk goed gedaan werd.
uniformiteit in instructie te brengen doordat elke teamteachers hetzelfde sjabloon voor een lesfiche gebruikt.
leerlinggesprekken te voeren over planning en zelfstandig werken.

Online teamteachen voor motivatie en welbevinden

Teamteachers werken samen om de leermotivatie te verhogen. Digitaal gaan sociale contacten soms verloren. Doe dat door

autonomie te geven in timing van een opdracht. De teamteachers verdelen de leerlingen of studenten, waar ze een mentorverband mee opbouwen om hen op te volgen.
te werken aan betrokkenheid tijdens een digitale les door met je teamteacher af te spreken dat elk om beurt een halfuurtje vroeger of later blijft bij een digitale les, om informele gesprekken mogelijk te maken.
te werken aan groepsvorming door studenten steeds in andere groepjes te verdelen (break-outrooms), waardoor ze steeds met andere mensen moeten samenwerken.

Online teamteaching voor professionalisering

Teamteachers werken samen om te leren van elkaar.

Mentorschap en aanvangsbegeleiding: bespreek met een nieuwe collega of stagiair wat die zou willen leren in het (digitaal) lesgeven en raad hem/haar collega’s aan die hij/zij zouden kunnen bezoeken tijdens een digitale les. Werk met een kijkwijzer.
Organiseer een collegiale visitatie bij een collega. Bespreek op voorhand wat je wil observeren en maak duidelijke afspraken. Blijf samen na in de digitale omgeving om (informeel) te bespreken wat je leerde. Durf elkaar feedback geven.
Maak een duidelijke taakverdeling als je samen een digitale les geeft. Het is heel complex om een inhoudelijke instructie helder te geven én rekening houden met het online-aspect van je les. Een teamteacher kan je ondersteunen door vragen in de chat te beantwoorden of te verzamelen, groepen in een break-outroom te verdelen, nieuwe deelnemers toe te voegen aan de les, linken doorsturen in de chatfunctie, je scherm te delen, …
Teamteachers die een professionele leergemeenschap of een zelfsturend team vormen, kunnen via digitale tools samenwerken, zoals Padlet of Miro. Digitale lessen kan je opnemen en op die platformen delen met collega’s, zodat die feedback kunnen geven.

face-to-face-to-face: teamteachen in de klas

Als teamteachers niet alleen online, maar ook face-to-face kunnen lesgeven, gebruiken ze de voordelen van beide werelden van blended learning.

Lees hieronder een interview met Tinneke, teamteacher in Leuven, online en weer happy offline – of toch deels.

Tinneke Vanwinkel

Leerkracht wiskunde, teamteacht in de tweede graad in KA De Ring in Leuven

Op welke manier pakken jullie teamteaching aan?

Mijn parallelcollega en ik zijn een paar jaar geleden beginnen teamteachen om rekening te houden met de niveauverschillen in onze klassen. Onze leerlingen krijgen een heldere instructie in een kleine groep en werken zelfstandig aan oefeningen in een ander lokaal. Ook de leerlingen van onze OV4-afdeling en hun begeleiders zitten onze lessen bij.

Hoe is teamteaching tijdens de lockdown voor jullie geweest?

Waar ik zo van genoten heb tijdens het afstandsonderwijs is hoe hard wij zijn blijven samenwerken. Het moest ook, want wij waren verantwoordelijk voor dezelfde groep leerlingen, voor hetzelfde vak. Maar wij hebben het werk verdeeld en iedereen in zijn sterkte laten werken. En omdat we al een tijdje samen voor de klas staan, ging die verdeling vanzelf. Wij konden ook zo gemakkelijk bij elkaar eens gaan horen hoe we een leerling zouden inschatten. Dat kussen om op terug te vallen, gaf mij rust.

Leerden jullie iets uit die periode?

We werken nu met instructiefilmpjes bij elke les. Leerlingen kunnen de instructie dus zo vaak zien als ze nodig hebben. Daardoor kunnen wij ons echt focussen op individuele ondersteuning, zonder geregeld de uitleg helemaal opnieuw te moeten doen.

Zijn er door corona ook uitdagingen aan teamteaching?

Zeker, maar wij zijn altijd gezegend geweest met een goed lokaal voor teamteaching. Onze leerlingen werken zelfstandig in wat vroeger de refter was. Daardoor kunnen ze echt voldoende afstand houden en kunnen we goed verluchten. We hebben hier wel helder over gecommuniceerd met de ouders, want we kunnen ons wel inbeelden dat er misverstanden ontstaan wanneer leerlingen aan hun ouders vertellen dat ze met zoveel in een lokaal zitten.

Teamteachers

nemen online instructies op en gebruiken de filmpjes tijdens momenten waarop leerlingen zelfstandig werken. Ze kunnen een instructie herbekijken wanneer ze willen.

Kijk, ook ik leer dagelijks!

Lisa

Meer lezen? Zoveel bronnen! Maar neem zeker volgend artikel door, als jij een van die leerkrachten bent die groepsvorming mist als je online gaat.

Sociaal contact en communityvorming op afstand van de Universiteit van Utrecht.

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

mei, 2020

Teamteaching op afstand

28/05/2020

Professionalisering

Teamteachen op afstand

Soms moet je een boodschap een aantal keer horen, voor hij helemaal doordringt. Ik begin nu pas te beseffen dat de kans groot is dat de eerste schooldag in september nog niet helemaal normaal zal verlopen. Maakt onderwijs op afstand deel uit van onze scholen in de toekomst? Dat werpt wel wat vragen op, zeker voor teamteachers. Hoe kan je nog verwachten les te geven in grote groepen? Zullen leerkrachten nog samen in een klas kunnen staan?

Ik vind dit ontzettend relevante vragen en wil samen met jullie op zoek gaan naar een oplossing. In dit bericht probeer ik alvast te ondersteunen voor de eerste vaststelling: de kans bestaat dat leren op afstand in een bepaalde vorm zal blijven bestaan. Hoe werkt teamteaching op afstand?

Laat me beginnen bij de stelling, die ik tot vervelens toe herhaal: co- en teamteachen zijn geen doel op zich, maar een werkvorm om verschillende doelen te behalen. De vraag wordt dus niet meer: hoe kan je de werkvorm van teamteachen ‘copy-pasten’ naar een variant op afstand, maar wel hoe je in tijden van lockdown aan dezelfde doelen kan blijven werken in intense samenwerking met een collega. Zo kiezen veel teamteachers voor de werkvorm om beter in te spelen op de verschillen in hun klas, maar teamteaching is natuurlijk niet de enige manier om dat doel te bereiken. Leerkrachten die al een tijdje samen lesgeven, kunnen nu putten uit de kennis en ervaring die ze samen opgebouwd hebben door uren voor te bereiden, uit te voeren en te evalueren. Ik merk dat veel teamteachers de vooropgestelde doelen – of dat nu binnenklasdifferentiatie, vakdoorbrekend werken of leerlingen motiveren was – ook vandaag behalen, of toch op zoek zijn naar manieren om dat te blijven doen.

Nu de eerste weken van thuiswerken en afstandsonderwijs voorbij zijn, beginnen enkele teams naar de toekomst te kijken. Hoe zullen we in de toekomst aan onze doelen werken? Hieronder vind je wat inspiratie uit het werkveld. Denk er eens over na en voer het in als je er de veerkracht voor voelt.

Professionaliseren op afstand

Teamteaching wordt vaak ingezet als manier om nieuwe en ervaren leraars zelf dagelijks te laten leren. Leraars die samen lesgeven, hebben het grote voordeel dat ze communicatie en samenwerking gewoon zijn. Ze hebben vaak tijd gehad om hun visie te bespreken, didactische aanpak te optimaliseren en een gestroomlijnde communicatie te ontwikkelen. Dat heeft al geholpen om het bos door de bomen te blijven zien wanneer iedereen in zijn kot zat. Hoe kan je er verder in gaan?

Leren van elkaar

In de eerste fase van afstandsonderwijs hebben samenwerkende leraars elkaar geholpen om digitale tools te leren gebruiken. Je kan een volgende stap zetten door:

… een collega te vragen je digitale les te ondersteunen. Vraag een collega om deel te nemen aan je les om te helpen indien nodig. Leerlingen die leraars zien leren, steken daar ook wat van op, bijvoorbeeld dat hulp vragen een handige tool is.
… visitaties te organiseren in elkaars Smartschool Live en achteraf een feedbackgesprek te organiseren. Je kan zoveel bijleren door een collega aan het werk te zien of iemand te vragen een aspect van je les te observeren en je er feedback op te geven. Zoals gewone klasbezoeken, geldt ook hier dat goede afspraken goede vrienden maken. Spreek duidelijk af wat je focus is van je bezoek, spring niet zomaar binnen. Lees over de pre-corona visitatie van Josfien Demey.

Rollen clusteren

In hun boek en procesbegeleiding omtrent Scholen Slim Organiseren, spreken Tom Van Acker en Yves Demaertelaere over een versnippering van verantwoordelijkheden en rollen. Zelfsturende teams proberen de rollen beter te clusteren en samen een gedeelde verantwoordelijkheid te dragen over een groep leerlingen. Zo is de leraar wiskunde niet uitsluitend verantwoordelijk voor het behalen van de doelen wiskunde, maar is het team waar zij deel van uitmaakt verantwoordelijk voor een groep leerlingen, niet alleen op vlak van het behalen van resultaten, maar ook de ondersteuning van leerproblemen, communicatie met ouders, …

Teamteachers worden soms doelbewust, vaak bijna per ongeluk zelfsturende teams. Ze hebben het gemakkelijker om een overzicht te bewaren over wat de leerlingen allemaal moeten leren en doen tijdens de week, wie uitvalt en wiens ouders gecontacteerd moeten worden. Zet de volgende stap.

Organiseer weer je wekelijkse overlegmoment op bepaalde tijdstippen. Probeer weer ruimte te maken voor visieontwikkeling en evaluatie, niet alleen voor de orde van de dag. Gebruik er de babbelkaartjes van de Artevelde Hogeschool.
Indien jullie ooit een visitetekst schreven of een leidraad ontwikkelden voor teamteaching, neem die er dan eens bij. Waarom begonnen jullie ooit met teamteaching? Wat waren sterke praktijken? Is er een mogelijkheid die ook op afstand uit te voeren? Ik denk aan gestructureerde leerlinggesprekken, planningsschema’s, differentiatiemethodieken, intakegesprekken voor nieuwe leerlingen, …
Maak gebruik van tools en werkvormen om efficiënt te vergaderen. Lees hier meer over op de blog van Schoolmaker Yves Larock.

Op leerlingniveau zijn er ook een aantal doelen van teamteaching. Veel van die doelen kan je ook op afstand verwezenlijken.

Inclusief onderwijs op afstand

Hoe zorg je voor kwalitatief onderwijs voor iedereen, ongeacht de achtergrond van de leerling?

Denk na over de groepering van leerlingen, zowel in de digitale lessen als in de (toekomstige) contacturen. Gebruik break-outrooms van digitale platformen als Zoom om na een instructie leerlingen onder te verdelen in kleinere groepen, elk met een eigen leraar, om differentiatiewerkvormen als het driesporenmodel in te zetten.
Hou rekening met enkele basisprincipes van binnenklasdifferentiatie tijdens je lessen, zoals de UDL-principes (Schoolmaker An Kennes).
Vergeet leerlingen met leerproblemen niet (Annemie Desoete en Elke Baten).
En de belangrijkste: ken je leerling. Maak plaats voor het bespreken van de klas tijdens overlegmomenten. Bespreek niet alleen de resultaten, maar ook de noden. Nodig de leerlingbegeleider of zorgleraar uit tijdens je overleg.

Motivatie en welbevinden op afstand

Organiseer gestructureerde leerlinggesprekken, zoals je dat vroeger in de teamteachersklas wel eens deed. Durf te spreken over angst, rouw, verveling, … Bied een luisterend oor aan en stap af van het idee dat jij als leraar advies moet geven. Soms is actief luisteren en aandacht geven veel.
Toon vooral je betrokkenheid. (Lydwin Bulckens, Schoolmakers).
Motiveer.

Zelfregulerend leren op afstand

Veel teams begonnen samen les te geven om een leerlingen meer eigenaarschap te geven in hun leerproces. Leerlingen leren plannen en hun werk zelfstandig te maken. Door corona komt dit in een stroomversnelling. Hoe kan je dit op afstand ondersteunen?

Besef eerst en vooral dat zelfstandig leren een vaardigheid is die veel ondersteuning nodig heeft. Je wordt niet geboren met strategieën om te plannen en organiseren, je moet die leren, Tim Surma leg uit hoe.
Zorg voor eenheid in instructie, zodat leerlingen daar niet over struikelen om te begrijpen wat ze moeten doen (taakkennis). Maak afspraken over de te gebruiken tools voor instructie en oefeningen, gebruik pictogrammen en hanteer duidelijke, heldere zinnen. Zorg voor een prikkelvrije bladspiegel, ook in digitale oefeningen. Vraag hulp van je ondersteuner.
Ondersteun leerlingen met dag- en weekplanners. Differentieer daarin: sommige leerlingen kunnen aan de slag met een lege weekplanner, die ze zelf invullen zodat ze hun werk leren inplannen, anderen hebben daar ondersteuning voor nodig. Voor een grote groep leerlingen zal dit te hoog gegrepen zijn, zij hebben een planning als houvast nodig. Te veel autonomie vertraagt leerprocessen!

Ik wens jullie heel veel moed. Breng me zeker op de hoogte als je zelf teamteachen op afstand organiseerde en mooie inzichten had! Zo leren we van elkaar.

Heb je ondersteuning nodig, vandaag of morgen, geef me een seintje. Ook op afstand denk ik graag met jullie na over de organisatie van samen lesgeven. Alleen gaat het sneller, samen gaat het beter.

Lisa

Lees meer

mei, 2020

Het doel van teamteachen

06/05/2020

Inclusief leren, Geïntegreerd leren,

Zelfregulerend leren, Motivatie, Professionalisering

Het doel van Teamteachen

Het is even stil geweest rond Dagelijks Leren, lees hier waarom. Het is echter absoluut niet stil geweest rond teamteaching. Een vijftal jaar geleden had ik de eer deel te mogen uitmaken van een van de eerste ploegen die via co- en teamteaching lesgaf, vandaag zijn er weinig scholen in Vlaanderen en Brussel er niet op z’n minst over hebben nagedacht. En zoals bij elke nieuwe methode, zijn er groeipijnen.

Wanneer ik in scholen kom, draag ik de stempel van ‘die van co- en teamteaching’ (ik heb die mezelf gegeven, natuurlijk). Dan krijg ik vaak klachten over hoe het toch niet de gewenste effecten heeft. Het is toch een pak meer werk dan gedacht. De leerlingen hebben het moeilijk met de drukte in de klas. Leren zij nu wel echt beter dan daarvoor? Ik vind al deze vragen relevant, maar blijf toch veel voordelen van de werkvorm zien.

In mijn opzicht is teamteaching een werkvorm waarmee je ontzettend veel doelen kan bereiken. En net zoals alle werkvormen, moet die onderhevig zijn aan voortdurende evaluatie. Dat is de eerste vraag die ik stel wanneer ik scholen hoor dromen over de implementatie ervan: waarom willen jullie teamteachen?

Het heeft vaak te maken met kunnen inspelen op de grote diversiteit in de groepen, of leerlingen meer eigenaarschap in hun leerproces geven, of individuele feedback kunnen geven. Soms kiezen scholen vooral voor de professionalisering van hun team: leerkrachten die samenwerken, leren van elkaar.

Pas als je je doel hebt scherpgesteld, kan je de methode beginnen vormgeven. Werk je vakoverstijgend of met een parallelcollega? Op welke manier kan je coöperatieve werkvormen inzetten, of je wil je toch liever focussen op een heldere instructie in kleine groepen?

Vooraf een duidelijk doel beschrijven helpt bij de evaluatie – is de school nu geslaagd in haar opzet of niet?

Met welk doel teamteachen jullie? Ik ben heel benieuwd jullie reacties te lezen en te bundelen. Ik geloof dat we hier veel uit kunnen leren! Wie vijf minuutjes tijd heeft, nodig uit om deze korte vragenlijst in te vullen. Alvast bedankt!

Lisa

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

okt, 2019

Gezocht: innovatieve leraar

26/10/2019

Professionalisering

Gezocht: innovatieve leraar

Het grote lerarentekort is een pittige uitdaging voor veel scholen. Collega’s vallen uit en een vervanger voor hen zoeken is een lastige zaak. Soms weten directeurs dat een leerkracht onvoldoende presteert, maar is het niet aan de orde een gesprek aan te gaan over een verbetertraject, want zijn functie is een knelpuntberoep. Het motto lijkt: “Eender wie is goed genoeg!”

Ik denk dat het anders kan. Ik werd geïnspireerd door twee afleveringen van Buiten De Krijtlijnen: Teach For Belgium biedt een coachingstraject aan voor nieuwe leerkrachten die zich inzetten om ongelijkheid weg te werken in grootstedelijke scholen. Stroom is een van de nieuwe scholen in Vlaanderen die met een vers lerarenkorps en een innovatief pedagogisch project startte. Beiden vragen veel van hun leerkrachten en deelnemers: hard werk, reflectief vermogen, flexibiliteit en duidelijke visie. Beiden hebben een strenge selectieprocedure en moeten steeds kandidaten weigeren.

Misschien moeten we anders communiceren. Niet: ‘Het maakt niet uit wie je bent of wat je kan, als je ons maar uit de nood helpt!’, maar:

Wie zoeken we?

iemand met veerkracht en flexibiliteit. Wij startten met een innovatieve aanpak omdat we merkten dat onze didactiek niet voldeed om ons publiek aan het leren te zetten. Maar geen enkele methode is perfect en we zijn nog intensief aan het zoeken. Dat betekent dat wij op het laatste moment iets aanpassen, vaak vallen en weer opstaan en elkaar wijzen op fouten – net zoals we elkaar steunen en opvangen.
een samenwerker, iemand die open en direct communiceert.
een collega die wil bijleren, die niet bang is om feedback te geven of te ontvangen en zichzelf voortdurend in vraag te stellen.
iemand die het gewoon is om met grote groepen te werken en stevig in zijn / haar schoenen staat. Onze leerlingen zullen er wel voor zorgen dat het lesgeven nooit vanzelfsprekend wordt.

Wat bieden we?

je maakt deel uit van een team dat voortdurend reflecteert over haar onderwijs en elkaar steunt en begeleidt.
een innovatief schoolklimaat.
een leerschool over effectief onderwijs.

Dit wordt geen gemakkelijke manier om een extra centje te verdienen. Dit wordt een leertraject. We verwachten dan ook een stevige inzet, maar onze leerlingen verdienen niets minder.

Lisa

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Categorie archieven: Professionalisering

nov, 2023

10 gebodenvoor een mislukte werkgroep op school

Hoe dan wel?

Meer lezen?

Laat je ondersteunen

Lisa & Greet

Delen om te vermenigvuldigen

Lees meer

sep, 2023

Je bent leraar én leider: hoe doe je dat?

Het product

Wat kan je doen?

Het Proces

Meer lezen?

Laat je ondersteunen

Lisa

Delen om te vermenigvuldigen

Lees meer

sep, 2021

It takes a team to teach

"Wie ben ik?"

Hoe denk ik, hoe handel ik?

Wat geeft mij energie?

Wat een voorbeeld!

Greet & Lisa

Delen om te vermenigvuldigen

Lees meer

aug, 2021

It takes a team to teach

Greet

Delen om te vermenigvuldigen

Lees meer

jun, 2021

Enter Covid ... en exit!

Enter Covid

... en Exit!

Greet

Delen om te vermenigvuldigen

Lees meer

mrt, 2021

Teamteacher / mentor

Teamteaching in een stage

Waarom?

Hoe?

Aandachtspunten

Teamteaching in aanvangsbegeleiding

Waarom?

Hoe?

10 geboden
voor een mislukte werkgroep op school

Je bent leraar én leider:
hoe doe je dat?