nov, 2023

10 geboden voor een mislukte werkgroep op school

09/11/2023

Werken in teams

10 geboden
voor een mislukte werkgroep op school

Ben jij dit jaar voorzitter van een werkgroep, een kernteam, een vakgroep of een andere verzameling collega’s? Lees dan hier de 10 geboden om zo’n werkgroep vergadering per vergadering te laten mislukken.

1. Zit regelmatig samen, ook als er niets te bespreken valt

Werkgroepen, dat is vergaderen om te vergaderen. Zorg ervoor dat je de collega’s regelmatig op het middaguur of na de lesuren laat samenzitten, ook als er niet echt iets te bespreken valt. Dat is goed voor de groepssfeer.

2. Zorg dat niemand van tevoren weet wat er behandeld zal worden.

Houd de spanning er lekker in. Als je collega’s weten waarom ze samenzitten, kunnen ze zich voorbereiden en dat wil je niet. Straks weet iemand meer over het onderwerp dan jij!

3. Stel geen tijdslimiet aan agendapunten.

Meer nog, vertel niemand hoe lang het overleg zal duren. We kunnen maar beter lang rond de pot blijven draaien, wie weet komen daar goede ideeën uit. Mensen zullen wel vertrekken als ze door moeten gaan.

4. Geef alle deelnemers de gelegenheid om van het onderwerp af te dwalen.

De collega’s kunnen er toch niets aan doen dat ze van de hak op de tak springen, want alles is even belangrijk in het onderwijs. Is er een collega al de hele tijd aan het woord? Laat die, er valt toch geen speld tussen te krijgen.

5. Praat zelf de hele tijd.

Je bent voorzitter voor iets. Zorg ervoor dat iedereen weet dat jij de baas bent. Praat er maar lustig op los.

6. Als er een probleem opgelost moet worden, praat dan niet over het probleem, maar meteen over oplossingen.

Schiet meteen in actie en klop oplossingen meteen af. Efficiënt. Klaar!

7. Vermijd conclusies.

Denk heel lang en heel diep na over problemen en oplossingen, maar klop nooit af. Je weet nooit dat je later geen betere oplossing vindt. Bovendien wil je niemand opzadelen met werk, we bespreken hetzelfde onderwerp volgende vergadering wel weer opnieuw.

8. Acties, besluiten en taakverdeling zijn overbodig!

Stuur zeker geen actie- of besluitlijsten door naar de deelnemers, ze hebben al genoeg aan hun hoofd. Maak geen taakverdeling maar neem alles zelf op. Of doe gewoon niets.

9. Laat vooral alle telefoongesprekken in de overlegruimte doorkomen.

We zijn volwassenen, geen kinderen. Afspraken over vergaderhygiëne zijn niet nodig. Leg dus allemaal je telefoon op tafel, zodat je geen enkele notificatie mist.

10. Evalueer nooit het werkoverleg.

Wat gebeurd is, is gebeurd. Oude koeien moeten niet uit de gracht gehaald worden.

We garanderen je een mislukte werkgroep en gratis hoofdpijn erbij!

Hoe dan wel?

De vergadering is een werkvorm, geen doel. Zit samen als dat nodig is om je doel te bereiken.
Maak een agenda op en stuur die op voorhand door. Beter nog: bespreek de agenda van het volgende overleg samen.
Bereid een timing voor en bewaak die goed.
Bepaal bij agendapunt het doel: wil je brainstormen, een knoop doorhakken, collega’s informeren of uitwisselen? Een handige tip: maak een parkeerflap, namelijk een blad papier waar alle ‘uitdwalers’ genoteerd worden, maar die je niet hier en niet nu zal behandelen.
Kies goede werkvormen om iedereen aan het woord te laten. Als voorzitter moet je niet het meeste weten of zeggen over een onderwerp.
Onderzoek eerst het probleem voordat je in actie schiet. Misschien zoek je wel oplossingen voor een verkeerd probleem.
Rond agendapunten af met een duidelijke conclusie en check die met de deelnemers. “Dus, we hebben afgesproken dat …?”
Stel actie- of besluitenlijstje en taakverdelingen op in het verslag, stuur die door naar de deelnemers en kom er volgend overleg op terug.
Maak afspraken over vergaderhygiëne: wat doe je met telefoons, hoe zorg je ervoor dat er naar elkaar geluisterd wordt, …?
Maak tijd en ruimte om je werkgroep te evalueren. Dan kan met een check-out op een overleg, of met een evaluatievergadering. Bespreek je doelen en acties, maar ook de vergadercultuur.

De Lees ook onze uitgebreide blog ‘Je bent leraar én leider: hoe doe je dat?‘, met meer achtergrond over werkgroepen tot een goed einde te brengen.

Meer lezen?

Meer tips en concrete werkvorm over samen onderwijs maken, vind je in het boek Team Teach.

Laat je ondersteunen

Laat je ondersteunen! Met Dagelijks Leren komen we graag naar je school, scholengroep of scholengemeenschap om alle leerkracht-leiders te begeleiden. Stuur ons een mailtje op info@dagelijksleren.be

Lisa & Greet

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

sep, 2023

Je bent leraar én leider: hoe doe je dat?

13/09/2023

Werken in teams

Je bent leraar én leider:
hoe doe je dat?

Wie zijn al die mensen die een vorm van leiderschap opnemen, ook als ze geen directeur zijn? Leraren die voorzitter worden van een werkgroep. Vakgroep-verantwoordelijken. Mensen die een schoolreis in goede banen leiden. En die ene collega die het schoolfeest altijd in handen neemt. Samen onderwijs maken vraagt leiderschap van velen. Hoe pak je dat aan?

Het product

Elke vorm van teamwerking in het onderwijs heeft een bepaald doel. Soms is dat glashelder: je moet ervoor zorgen dat er tegen een bepaald moment een schoolfeest, een reis, een project staat. Op andere momenten is je doel voor interpretatie vatbaar. Zoals wanneer je oudercontact niet alleen praktisch georganiseerd moet worden, maar ook moet voldoen aan de schoolvisie op ouders- en thuisbetrokkenheid. Vaak is op zoek gaan naar het precieze doel van je werkgroep de eerste stap in een proces. De werkgroep taalbeleid probeert een talig doel op leerlingniveau te formuleren, de vakgroep techniek onderzoekt wat ze dit schooljaar willen bereiken. Zonder doel, de vraag: “Waarom zitten wij hier eigenlijk?”

Wat kan je doen?

Wie bepaalt je doelstellingen? Heb je als werkgroep carte blanche om zelf te bepalen wat je precies wil bereiken, of krijg je een opdracht mee van je directeur? Als je dat niet zo zeker weet, bevraag het expliciet. Het kan zijn dat je werkgroep zelf kan bepalen waar je naartoe wil werken, maar wel binnen bepaalde krijtlijnen van de schoolvisie, de eindtermen of een bepaald budget. Helderheid daarover is cruciaal voor het proces.

Hou je doelstellingen SMART. Hoewel we hier niet pleiten voor een eindeloze zoektocht naar SMART geformuleerde doelstellingen – in een complex proces als het onderwijs is dat niet altijd eenvoudig – we zien dit wel als een handige kapstok. Zijn de doelen van je werkgroep

Specifiek. Streven jullie samen een concreet doel na, eentje dat je kan afvinken, zien of doen?

Meetbaar. Kan je op het einde van je termijn evalueren of je doelstellingen bereikt zijn?

Aanvaardbaar. Kunnen de teamleden zich achter deze doelstelling scharen? Begrijpen ze wat de bedoeling is, komt dat overeen met hun eigen waarden en ‘goesting’?

Realistisch. Haalbaar. Kiezen jullie een focus of werk je aan alles tegelijk, en dus aan niets?

Tijdsgebonden. Wanneer is onze deadline? Hoe lang kunnen we hieraan werken? Hoe vaak kunnen we, moeten we, willen we samenkomen? Wanneer lukt dat?

Plaats de leerling centraal. Probeer je ambitie op leerlingniveau te formuleren. We willen dat onze leerlingen sterke, academische schrijvers worden. We willen onze leerlingen doen shinen op het schoolfeest. We willen een sterk partnerschap met de ouders, zodat leerlingen voelen dat we een team zijn. Zelfs als de leraar centraal staat, zoals bij broodnodige onderwerpen als veerkracht en teamzorg, doet het deugd om eens te kijken naar hoe de leerling er beter van wordt. Waarom? Omdat de leerling en haar groei is waar ons onderwijs om draait. Je kan er heel wat collega’s mee enthousiasmeren én je kan evalueren of je leerlingen er echt wat aan hadden. Is dat geen mooiere succeservaring dan wanneer je doelstelling is: ‘We moeten een visietekst taalbeleid schrijven.’, ‘We moeten een planning opstellen voor het feest.’ of ‘We moeten de oudercontacten voor dit schooljaar op onze schouders dragen.’

Het Proces

Een belangrijke stap in het proces beschreven we al, namelijk samen het doel van je groep specifiek maken. Maar wat zijn dan die andere stappen? Moet jij nu, als voorzitter van de groep, al het werk alleen doen? Wat kan je verwachten van een ander? Hoe zorg je voor een efficiënt verloop van een overleg, dat – laat ons eerlijk zijn! – in het onderwijs vaak op de middag valt. Als leider in het onderwijs ben je dus niet alleen bezig met het product, maar ook met het proces.

Wat kan je doen?

Bespreek en verdeel rollen & taken. Niets zo vervelend als veel bespreken, maar geen stap verder komen. Weet iedereen wel wat er van hen verwacht wordt? Kan iedereen de taak wel aan? Wat veel teams vergeten, is die dingen expliciet maken. Bespreek wie welke rol heeft en omschrijf wat er van die rol verwacht wordt.

Een gouden tip: eindig een overleg ook met het overlopen van de to do’s die er die vergadering werden besproken. Is elke taak expliciet bij iemand gelegd? Zijn de taken haalbaar? Begin het volgende overleg met het overlopen van die taken. Zijn ze allemaal uitgevoerd? Waarom wel, waarom niet? Moeten we delegeren, schrappen of aanpassen?

Wie heeft beslissingsrecht? In veel werkgroepen rijst wel eens de vraag: “Mogen wij dat zomaar beslissen?” Hou je lijntjes met een schoolleider of anderen kort. Maar bedenk ook even wie impact zal voelen van jullie beslissingen. Die leraren verdienen het om af en toe klankbord te zijn en feedback te geven. Zo kan een kernteam taalbeleid niet helemaal alleen beslissen wat er in de klassen moet gebeuren. Als je je lerarenteam wil overtuigen en meenemen in het verhaal, zal je hun stem regelmatig moeten horen. Maak dan handig gebruik van personeelsvergaderingen, enquêtes of bezoeken aan andere werkgroepen of vakgroepen.

Hou rekening met groepsdynamiek. In deze blog schreven we wat meer over groepsprocessen. Hou er als voorzitter rekening mee dat werkgroepen ook teams zijn. Enkele concrete tips:

Zorg voor een kennismaking, ook al kennen de mensen elkaar al. Zorg bijvoorbeeld voor een boeiende check-in die te maken heeft met het onderwerp. Bv. iedereen vult de zin aan: ‘Voor mij is de Romereis geslaagd, als …’, of vraag leraren van de werkgroep leesbeleid om hun favoriete kinder- of jeugdboek mee te nemen.

Zorg voor werkvormen die iedereen aan het woord laten. Anders zijn de luidste sprekers het meest aan het woord. Think – pard – share is een klassieker: iedereen denkt zelf na over een vraag of een probleem, vervolgens deelt die dat met een buur en tot slot wordt alles in de groep gegooid. Flappenbrainstorm is een andere: leraren verdelen zich in groepen en krijgen een flap (een A3-blad), een stift en een vraagstuk waar ze over brainstormen. Na een tijdje worden de flappen doorgegeven en brainstormen groepen verder op elkaars output.

Verdiep je in werkvormen als de sociocratie 3.0. Besluitvorming verloopt daar met handgebaren. Wanneer er een besluit genomen moet worden, formuleert iemand een voorstel zo concreet mogelijk. Iedereen aan tafel kan met een handgebaar aangeven of die geen bezwaar heeft, een zorg of een bezwaar. Klinkt misschien kinderachtig of niet-authentiek, maar uit ervaring weten we dat het soms stille stemmen toch een zegje geeft

Hou rekening met het verloop van een proces. De meeste processen zijn een hopeloze wirwar en geen rechte lijn. Maar goed, in een ideale wereld ziet een proces er ongeveer zo uit:

Kennismaking met elkaar, kennismaking met het thema.
Doelstellingen van de werkgroep vastleggen.
Samen leren: brainstormen, inspiratie opzoeken, uitwisselen, …
Doelen en acties plannen.
Acties samen uitvoeren.
Evalueren.
Opnieuw beginnen.

Tot slot, enkele tips die je vergadering zullen redden. Ken je die uitspraak, ‘This meeting could have been an e-mail.’ Niets zo vervelend als je kostbare middagpauze te verdoen aan een vergadering, terwijl je de informatie ook gewoon op mail had kunnen krijgen. Hier dus enkele tips.

Wie moet op de vergadering zijn? Nodig alleen hen uit.
Denk na over de agenda en maak die transparant.
Denk na over wat je met elk agendapunt wil bereiken én deel dit. WIl je informeren, uitwisselen, brainstormen of een knoop doorhakken?
Kies de juiste werkvorm. Soms is dat niet de vergadering.
Verdeel rollen: een voorzitter en een verslagnemer zijn er twee belangrijke (en worden best niet door dezelfde persoon uitgevoerd). Maar er kan ook een versnaperaar zijn, een tijdsbewaker, een gastheer- of vrouw in wiens lokaal we mogen samenkomen, …
Begin met een check-in en eindig met een check-out.

Meer daarover lees je in onze blog: ‘10 geboden voor een mislukte werkgroep op school.‘, met daarin enkele concrete tips.

Meer lezen?

Meer tips en concrete werkvorm over samen onderwijs maken, vind je in het boek Team Teach.

Laat je ondersteunen

Laat je ondersteunen! Met Dagelijks Leren komen we graag naar je school, scholengroep of scholengemeenschap om alle leerkracht-leiders te begeleiden. Stuur ons een mailtje op info@dagelijksleren.be

Lisa

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

nov, 2022

Bouwen aan je vuurtoren

18/11/2022

Veerkracht

Bouwen aan je vuurtoren

We hoorden, ergens in een school in Vlaanderen of Brussel

“Het is pas toen ik directeur in een dorpsschooltje werd dat ik merkte dat de taak veel verder ging dat leiding geven aan een team leraren en het beste onderwijs bieden aan onze honderd kindjes. Ik word nu ook bij de bakker aangesproken door ouders, moet op een zondagochtend naar school om de poort te openen voor de loodgieter en de schepen van onderwijs belt me voor het minste, ook tijdens mijn vakantie. Het werk stopt niet aan de schoolpoort.”

Dit verhaal is één van de vele verzuchtingen die wij bij Dagelijks Leren, Schoolmakers en Relaxed voor de Klas horen bij de schoolleiders in Vlaanderen en Brussel. Meer dan ooit hebben we respect en ontzag voor het werk dat jullie elke dag leveren: het is echt niet gemakkelijk. Wij willen jullie daarbij ondersteunen, maar willen ten allen tijde vermijden om in een grote val te trappen, namelijk aan schoolleiders uitleggen wat zij moeten doen. Dat zou het verkeerde beeld geven dat er een simpele oplossing bestaat voor een complex probleem. Veel leraren en schoolleiders vragen echter om concrete tools en praktische handvatten en dat begrijpen we maar al te goed: als je dagen gevuld zijn met brandjes, hoop je op een oplossing die je hier en nu kan implementeren en die alle brandjes dooft. Jammer genoeg is dat een fabeltje: voor complexe problemen bestaan jammer genoeg geen simpele antwoorden.

Specialist mentale veerkracht Elke Geraerts spreekt op het SOK-congres over hoe je in je jacht op een olifant, je niet laat afleiden door de konijntjes. De olifant is je taalbeleid, je personeelsbeleid, je pedagogisch-didactisch project, de konijntjes zijn de overlopende wc van de kleuters, het verslag, de nieuwe gadget die je leidinggevende je aanbeveelt. Een andere metafoor zou die van de vuurtoren kunnen zijn: wanneer je je vuurtoren bouwt om een baken van licht te zijn voor je team, laat je dan niet afleiden door de brandjes op de werf. Soms heb je als schoolleider bakstenen nodig om aan het bouwen te gaan, tips en inspiratie van andere scholen of experten. Soms heb je tijd nodig, ruimte, een architect die samen met jou een bouwplan maakt, advies van een veiligheidsinspecteur, feedback van je team, een proefperiode om de toren uit te testen, … Dat is wat wij als procesbegeleiders willen bieden.

Op 20 december 2022 organiseren wij samen een dag voor kwali-tijd voor schoolleiders basisonderwijs. Dit mag je verwachten van ons:

Aan de slag met een bouwplan

Een week vooraf checken we online met de deelnemers in. Aan de hand van gerichte vragen binnen oplossingsgericht coachen en reflecteren zorgen we ervoor dat je doelgericht en gefocust naar de Vuurtoren kan komen. Omdat elke situatie uniek is en daardoor elke schoolleider een eigen leervraag heeft, zal ook elke oplossing op maat moeten geboden worden. De eerste lijnen van je bouwplan worden dus vooraf getekend.

Bouwen zonder vuurtjes

Gedurende een hele dag krijg je tijd en ruimte om aan je vuurtoren te bouwen zonder dat je kleine brandjes moet blussen. Wanneer je overprikkeld bent en stress hebt, neemt je reptielenbrein het over en kan je moeilijk strategieën inzetten waar je je prefrontale cortex voor nodig hebt, zoals focussen, reflecteren en plannen. We willen de frequentie van je hersengolven voor één dag iets trager laten gaan. We doen dat o.a. door

· … de prikkels van onze laptop en smartphone te bannen. Ons brein houdt van nieuwigheden en die biedt het internet continu. Maar we zijn niet gemaakt om zoveel oppervlakkige prikkels op te nemen. We gaan ons hier niet gedragen als de GSM-gestapo, je blijft je eigen eigenaarschap over je bereikbaarheid dragen. Maar we kiezen zoveel mogelijk voor een schermvrije dag.

· … de natuur in te zetten. We treffen elkaar in de Baarbeekhoeve in de velden van het prachtige Muizen. Natuur doet wat moet ons brein. Leer jij door te reflecteren aan een tafeltje in de zon of tijdens een coachingswandeling? Tijdens de Vuurtorendag kan dat.

· … gezond en ongestoord – en heerlijk! – eten.

Stevige bouwstenen

Aan de hand van de leervragen bieden we workshops aan die inspiratie en tools bevatten rond gedeelde thema’s. Vermoedelijk zullen die gaan over work-lifebalance, verbindend en assertief communiceren, je persoonlijke queeste in het onderwijs, teamcoaching en leiderschap, … Je kiest je eigen bouwstenen aan de hand van je leervraag en krijgt telkens tijd voor oefening, uitwisseling en reflectie.

Zet de eerste stap

Of die eerste stap een bouwplan, een bouwsteen, cement of nog iets anders is, je stapt hieruit met een engagement voor een eerste stap. Wij laten je ook niet los: ook na 20/12/2022 hoor je van ons…

Iets voor jou?

Meer informatie en inschrijven kan hier.

Lisa (Dagelijks Leren)
Stefaan (Relaxed voor de klas)
Stijn en Yves (Schoolmakers)

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

nov, 2021

It takes a team to teach – wie zijn wij?

05/11/2021

It takes a team …

It takes a team to teach

wie zijn wij?

De Gouden Weken zijn bijna voorbij, zowel de gouden (maar natte) herfstvakantie als de ‘drie weken waarin je als leraar samen met je leerlingen de klassfeer boetseert.’ (leraar Tess Wauters in Klasse). Als je als leraar voldoende aandacht besteedt aan groepsdynamiek in het begin van het jaar, kan je er later de vruchten van plukken. Aan teamteachers raad ik bovendien aan om extra aandacht te besteden aan de nieuwe groep die je vormt wanneer je meerdere klassen samenbrengt. Ook zij gaan door de mallemolen van groepsdynamiek.

Maar wat met ons, de teamteachers? Ook wij zijn mensen, ook wij vormen een groep. Hoe hebben wij de gouden weken doorgemaakt? En wat zal er ons nog te wachten staan? In deel 1 van de blogreeks ‘It takes a team to teach’ hadden we het over jezelf en je collega als individu in het team begrijpen, vandaag zoomen we in op wat er gebeurt wanneer je individuen samenvoegt. Wie zijn wij?

Er was eens ...

Lees de casus hieronder. Herken je dit?

Leerkrachten Nadir en Els van de derde graad in een basisschool dromen van teamteaching voor taal en rekenen. In juni krijgen ze het fiat van directeur Floris: vanaf september kunnen ze eraan beginnen. Het team is door het dolle heen en vliegt er meteen in om alles in orde te brengen. Ze vergeten niets – behalve zichzelf.

In het onderwijs hebben we nooit voldoende tijd om alles grondig voor te bereiden en daardoor verliezen we ons soms wel eens in de praktische kant van de zaak. Toch kan het geen kwaad om stil te staan bij de menselijke kant van samenwerking. Ook leerkrachten gaan samen door verschillende fasen van groepsvorming, zoals die beschreven wordt door Amerikaans sociaal psycholoog, Bruce Tuckman. Zoals veel kaders neem je dit best met een korreltje zout: groepen leggen meestal geen net lineair proces af, maar de theorie helpt wel om groepsdynamieken te begrijpen.

Forming: de groep vormt zich

In de eerste fase van de groepsvorming ligt de focus op kennismaking. We kennen onze collega’s vaak al, maar nu we een team vormen kan het geen kwaad om elkaar eens grondiger te leren kennen.

Wat kan je team doen?

Zet in op veiligheid. Dat kan je doen door elkaar vaak en oprecht te bekrachtigen en waarderen. Als dat niet vanzelf gebeurt, kan je een moment creëren om elkaars talenten te benoemen en die ook in te zetten.

Nadir wist niet dat Els zo sterk is in het helicopterzicht bewaren. Zij zal steeds de agenda en het verslag van elk overleg voor zich nemen.

Leer elkaars visie op goed onderwijs kennen. Kijken we er op dezelfde manier naar? Wat maakt een sterke les voor mij? Je kan hiervoor gebruikmaken van de Babbelkaartjes van Artevelde Hogeschool.

De groep koos voor teamteaching om in te spelen op de verschillen in de klas, maar pas wanneer Els en Nadir hun visie concreet maken, merken ze dat ze het ‘differentiëren’ toch anders invullen. In gesprek komen ze tot een consensus.

Expliciteer hoe je zal communiceren (“wat vind jij van een mailtje om 23u?”) en wat je grenzen zijn. Bewaak ze samen!
Droom groot en plan samen. Groepsbinding gebeurt over het proces, maar ook over het product. Als je samen doelen stelt en die nastreeft, werk je ook aan je groep.

De groep beseft dat ze misschien iets te ambitieus waren. Ze beslissen te focussen op het invoeren van het viersporenmodel en het gedifferentieerd evalueren nog even laten voor wat het is. Ze hopen in december al te kunnen terugkijken op een succesvolle eerste stap!

Storming: storm op komst?

In een eerste fase van groepsvorming houden we onze mening vaak voor onszelf. We willen nog niet te snel kleur bekennen en we voelen ons nog niet veilig genoeg om een collega tegen te spreken. Dat lukt pas als de groep wat begint te stormen: de verhoudingen worden duidelijker en rollen worden wel eens in vraag gesteld.

Gelukkig maar! Ons doel is en blijft goed onderwijs organiseren voor onze leerlingen. Hoe kunnen we dat doen als we de hele tijd veilig in onze comfortzone zouden blijven? In de stormingfase durven de groepsleden elkaar uitdagen.

Wat kan je team doen?

Maak ruimte om meningsverschillen en emoties te bespreken. De technieken van Geweldloze Communicatie en Deep Democracy kunnen je daarbij helpen.

Wanneer Nadir bij de directeur verzucht dat hij het vele werk had onderschat, moedigt Floris hem aan om dat met de groep te bespreken. Pas dan begrijpt Els wat er achter het gedrag van Nadir zit en kunnen ze samen afspraken maken voor de toekomst.

Zie feedback als een cadeautje. Een team dat openlijk bekrachtigende en opbouwende boodschappen geeft, werkt aan een cultuur van groei.

Norming: wat vinden wij normaal?

Nu er duidelijke afspraken zijn gemaakt, keert de rust in de groep stilletjes aan terug. Het team is wel nog sterk naar binnen gekeerd en vormt soms een eilandje in de school. Nieuwe ideeën die afwijken van de gemaakte afspraken worden soms nog als bedreigend ervaren.

Wat kan je team doen?

Richt jezelf naar buiten toe. Voer je wel voldoende gesprekken met je collega’s die niet teamteachen? Als zij kritisch tegenover je onderwijs staan, hoeft dat geen bedreiging te vormen. Misschien hebben ze wel interessante inzichten waar je zelf nog niet aan dacht.

Performing: effectieve teams

Dit de de droomfase van elk team: we voelen ons hier zo stevig in onze schoenen staan, dat we elkaar met een blik in de ogen begrijpen. We kunnen onze afspraken en procedures stilletjes aan loslaten, want veel verloopt toch vanzelf.

Wat kan je team doen?

Evalueer grondig: zijn je doelen bereikt? Hoera, vier je successen en stoef erover tegen ouders, collega’s of op sociale media!
Onderwijs is nooit klaar, we kunnen altijd meer en beter doen voor onze leerlingen. Tijd om een nieuw doel te stellen!

Directeur Floris luistert op de evaluatievergadering, maar merkt dat het team zelf sterk staat. Hij vraagt wat het team ervan zou vinden dat hij niet meer actief ondersteunt en dat het team zelf het initiatief neemt om hem te betrekken als ze dat nodig vinden.

Adjourning: afscheid nemen en … opnieuw beginnen

In ons onderwijs staat niets stil. Net op het moment dat je als team schittert, valt een collega uit, krijg je er een nieuwe collega bij of verandert er iets anders aan je groep. Neem dus ook tijd om samen afscheid te nemen. Met elke verandering zal je weer opnieuw moeten beginnen formen. Maar je hebt zoveel geleerd van de vorige keer, dat de rit misschien minder hobbelig is deze keer..

Wat kan je team doen?

Er bestaat geen perfecte manier om afscheid te nemen. We kunnen alleen adviseren om er tijd voor te maken. Wat typeert jullie als groep? Zijn jullie eerder een groep die samen een rosétje gaat drinken op een zonnig terras, of willen jullie een photoshoot houden om een herinnering op te hangen in het lokaal? Luister naar elkaar, maar neem er wel de tijd voor. Zo ben je beter opgeladen tegen de volgende cyclus met nieuwe Gouden Weken.

Lisa

In de blogreeks:

1. Wie ben ik?

Dit jaar volgt nog

3. Hoe werken wij samen (cultuur)?

4. Hoe organiseren wij ons (structuur)?

Bronnen

Babbelkaartjes voor Teamteachers van Artevelde Hogeschool.

Tuckman, B. (1965). ‘Developmental Sequence in Small Groups.’ in Psychological Bulletin, volume 63, nummer 6, pagina 384-99.

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

sep, 2021

It takes a team to teach – wie ben ik?

20/09/2021

Professionalisering

It takes a team to teach

"Wie ben ik?"

We beginnen samen te erkennen dat ‘it takes a village to raise a child’. Ouders zouden er niet alleen voor moeten staan in de opvoeding van hun kinderen. Op dezelfde manier delen meer en meer leerkrachten de verantwoordelijkheid voor hun klassen en leerlingen met een collega. ‘It takes a team to teach!’ In deze blogreeks onderzoeken we verschillende stappen in teamwerk. In de eerste blog zoomen we in op het individu: als ik begrijp wie ik ben en wie mijn collega is, groeit ons teamwerk.

Hoe denk ik, hoe handel ik?

Herken je dat ook? Je collega lijkt het werk steeds anders aan te pakken dan jij. Op een overleg hebben jullie een andere evaluatie over hoe een les verlopen is of of die attitude van die leerlingen oké was of niet. Dat is vaak leerrijk en de verschillende standpunten zijn net de kracht van teamteaching en samenwerkend lesgeven. Maar soms is het verwarrend. Vooral omdat wij niet de juiste taal hebben om over die verschillen in denken en handelen te praten.

Wat kan je team doen?

Creëer een gemeenschappelijke taal. Er zijn verschillende screenings en zelfreflectietesten die je helpen om je eigen denken en handelen in kaart te brengen. Persoonlijkheid valt natuurlijk niet in een letterwoord of en kleur samen te vatten, maar het helpt om menselijke trekjes te herkennen en benoemen. Een voorbeeld van zo’n kader, is het materiaal van Insights. Gebaseerd op de theorie van Carl Gustav Jung werden vier categorieën benoemd. Je kan onderzoeken of je een rode, gele, groene of blauwe denker en handelaar bent, of een gele denker met een stevige portie blauw.

Het doel hiervan is niet mensen in een hokje duwen, maar proberen begrijpen waarom jij zus denkt en handelt en je collega zo. Dat heeft als gevolg dat je heel open over verschillen kan praten. Bij Dagelijks Leren is Greet eerder geel en Lisa rood of groen. Hoe heerlijk is het om daarover te lachen als Greet weer eens zotte projecten heeft en Lisa de lat net iets te hoog legt.

Bovendien kan het spanning ontladen. Op momenten waarop we moe of gespannen zijn laten we ons namelijk van een andere kant zien. De kans om dat stressgedrag bij elkaar te herkennen en te weten wat die stress kan wegnemen is iets waar we vaker op kunnen inspelen.

Wat geeft mij energie?

Een andere manier om naar jezelf en je collega’s te kijken, is vanuit je talenten. Weet jij wat jouw talent is? Volgens Luk Dewulf kijk je dan best naar de activiteiten die je uren kan doen terwijl je helemaal in je flow bent. Meer nog, je krijgt er energie van! Je collega’s geven je er complimenten over en jij denkt: ‘Waarom, zo moeilijk is dat toch niet?’ Zou het niet mooi zijn als elk teamlid kan werken in zijn talent?

Wat kan jouw team doen?

Onderzoek jouw talenten en die van je collega’s. Dat kan door aan zelfreflectie te doen, maar twijfel niet om eens bij je collega’s te horen welke talenten zij aan jou koppelen. Zij zien vaak jouw blinde vlekken. Ook hier kan je gebruik maken van bestaand materiaal dat je een gemeenschappelijke taal geeft. Met de Talententoolbox van Dewulf en Beschuyt kan je via een vragenlijst je talenten identificeren.

Het doel hiervan is begrijpen hoe je voor jezelf en voor je team kan zorgen. Kunnen we rollen en taken verdelen aan de hand van deze talenten? Dat zou de kans verhogen dat jullie de goesting en veerkracht hoog houden.

Wat een voorbeeld!

Wij hebben prachtige ervaringen met dit thema. Mensen die hun eigen denken en handelen beter begrijpen en er open over kunnen praten met hun teamleden, krijgen vaak zo’n boost van zelfvertrouwen. Eigenlijk is het jammer dat we dit pas als volwassenen doen. Zou het niet mooi zijn om dit ook met onze leerlingen te doen? Kinderen en jongeren zijn nog in volle ontwikkeling, maar wij geloven wel dat het mooi is als een jongere vroeg een taal aangeleerd krijgt om zichzelf te begrijpen, ook als alles nog kan veranderen.

Maar vooral dit. Onderschat niet hoe mooi het voorbeeld is dat jullie je leerlingen hiermee geven! Jongeren die zien hoe een groep volwassenen zichzelf is en elkaar begrijpt in alle verschillen die jullie uniek maken, leren een levensles die je moeilijk kan overschatten.

Greet & Lisa

In de blogreeks volgt:

2. Wie zijn wij?

3. Hoe werken wij samen (cultuur)?

4. Hoe organiseren wij ons (structuur)?

Geboeid door dit thema? Vraag ondersteuning aan of doe mee aan onze wedstrijd!

Bronnen

Insights, brengt denken en handelen in kaart. www.insights.com
Ik kies voor mijn talent. Luk Dewulf en Peter Beschuyt.

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

aug, 2021

It takes a team to teach

30/08/2021

Professionalisering

It takes a team to teach

Ben je er al klaar voor? Bijna 1 september. Meestal komt die datum met een dubbel gevoel. Ik voel spanning voor die ‘eerste’ werkdag, maar ook een tristesse omdat die mooie vakantieweken nu wel echt ten einde lopen. We hadden ze echt nodig om even te bekomen, maar als je een beetje zoals mij bent, heb je overal nieuwe lesonderwerpen gezien, lag je aan het strand met een onderwijsboek, kwam je leerlingen tegen of herwerkte je je lesmateriaal. Eigenlijk zie ik onszelf graag als thuiswerkende leerkrachten tijdens die ‘vakantie’.

Al staan we het liefst voor de klas of tussen onze collega’s om ervaringen en van mening te wisselen, nee? In geen enkele job kom je in contact met zoveel mensen in ontwikkeling als in het onderwijs. En die mensen in ontwikkeling, dat mag je erg ruim nemen. Natuurlijk denk je meteen aan je leerlingen, maar vergeet niet dat ook wij een leven lang leren. En als we weten dat leerlingen beter leren wanneer ze dat in interactie met elkaar en met de leraar doen, passen we dat principe dan ook op onszelf toe? Werken wij als leerkrachten voldoende in interactie met elkaar?

Volgens ons kan samenwerking een gigantische meerwaarde bieden op twee niveaus:

Voor de leraar kan teamwerk ervoor zorgen dat je iemand hebt om op te leunen. In een effectief team zet iedereen zijn talenten complementair in om een goed resultaat te behalen. Het is dus essentieel om te werken aan processen die ervoor zorgen dat elke leraar in een veilige maar uitdagende setting kan shinen.
Een team werkt effectief als hun focus de leerling is. De teamleden engageren zich om een gemeenschappelijk doel te bereiken en dat doel is altijd het welbevinden en het leren van onze kinderen en jongeren.

Toch merken we dat samenwerking in het onderwijs niet altijd vanzelfsprekend is. Als we aan een goede samenwerking denken, zien we ook altijd erg vredige teams voor ons. Misschien moeten we dat idee loslaten. Een goede samenwerking is gebaseerd op respect, maar je kan elkaar ook respecteren en toch een andere mening hebben. Dat het dan af en toe botst is iets wat we moeten leren accepteren. Meer nog, in die botsing kan net de magie zitten die het team nog effectiever maakt.

‘Hard op de inhoud, zacht op de persoon’.

Net omdat teamwerk in het onderwijs best wel uitdagend kan zijn, willen we jullie daarbij ondersteunen. En in september doen we er een schepje bovenop! Schrijf je met je team in voor onze wedstrijd en win een vorming voor jouw team. We tackelen deze onderwerpen:

1. Jij – Mindset is everything.

Elk team bestaat uit individuen. Wat motiveert jou? Hoe communiceer jij? Wat zijn de krachten en valkuilen van zo’n mindset?

2. Het team – Alleen gaat het sneller, samen gaat het beter.

Wanneer individuen samenwerken om een gemeenschappelijk doel te bereiken, worden jullie een team. Maar hoe zorg je ervoor dat je team effectief wordt?

3. De communicatie – Sometimes you win & sometimes you learn.

Wanneer jullie samen in gesprek gaan is het belangrijk rekening te houden met hoe je boodschap aankomt. Het geven van de boodschap moet aangepast zijn aan je ontvanger. Hoe pak je dat dan best aan?

4. De organisatie – Time to ‘Marie Kondo’

Samenwerken vraagt om een goede organisatie. Hoe organiseren jullie de samenwerking? We beginnen met wat we zeker willen behouden, wat we zullen weggooien en zoeken naar nieuwe voornemens!

Naar welke samenwerking kijk jij uit het komende jaar?

We weten dat het alleen sneller gaat, maar samen beter.

Greet

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

jun, 2021

Enter Covid … en exit!

22/06/2021

Veerkracht – professionalisering

Enter Covid ... en exit!

Toen we in september aan dit schooljaar startten, dachten we vast allemaal hetzelfde: ‘eventjes doorbijten, ramen open, mondmaskers op, handen ontsmetten en … gaan!’ Het zou allemaal niet zo lang duren, dat virus zou wel snel verdwijnen.

En toen schrapten we uitstappen, gingen we naar vaste lokalen, bogen we het reftersysteem om, zagen we leerlingen nog maar deeltijds en zagen we onze collega’s enkel nog op scherm.

Enter Covid

Wij zijn ‘sociale beestjes’, wij leerkrachten. Je hebt er waarschijnlijk even hard van afgezien als ik. Geen glimlach of verwondering op de gezichten van de leerlingen, weken nodig hebben om je leerlingen bij naam te kennen (ze lijken ineens allemaal zo erg op elkaar), geen informele babbeltjes met de collega’s, … Het was me het jaar wel. Ze zeggen dat ogen spreken, maar daar ben ik niet meer van overtuigd. De rest van het gezicht heb ik toch ook graag in beeld om te begrijpen wat er zich afspeelt in die hoofden.

Waar ik zelf het meeste last van heb gehad? Ik miste de informele contacten. Dat is me dit schooljaar dan ook extra hard opgevallen en wel omwille van drie verschillende redenen.

De meest fantastische projecten ontstaan aan de koffiekar. Er wordt daar een zaadje geplant, we maken elkaar enthousiast waardoor het plantje kan groeien, we brainstormen wat en plannen een eerste officiële vergadermoment. En voila … iets nieuws is geboren. We omringen ons dan met inspirerende mensen en die ideeën geven ons goesting! Maar rond die koffiekar mochten we dit jaar niet meer staan. We werden ook een beetje mensenschuw: je weet maar nooit… Dus kwamen er minder van die momenten, zagen we minder kansen en gaven we elkaar minder energie.
“Hoe gaat het met je?” “Hoe is het met de kleinkinderen?” “Waar ga je naartoe in de zomervakantie?” Allemaal vragen die normaal aan diezelfde koffiekar gesteld kunnen worden, maar dit jaar minder beantwoord werden. De vragen die peilden naar sociale contacten of uitstappen waren zinloos en pijnlijk. Om op de vraag “Hoe gaat het met je?” te antwoorden, trok je best wat meer tijd uit. Maar die tijd ontbrak. We hielden afstand. Letterlijk en figuurlijk. Op onze school proberen we verbondenheid onder collega’s toch te stimuleren, maar dat is ons dit jaar minder goed gelukt. Al zijn er wel collega’s die overal mogelijkheden zien en lastige situaties probleemloos ombuigen. Goed dat we elkaar als team zelfs in dit jaar konden ondersteunen.

Ik hou ten slotte van informele babbeltjes met mijn leerlingen. Het geeft me de kans hen beter te leren kennen en daardoor aangepast les te geven. Met meer aandacht voor elk individu. Het geeft ons de kans het maximum te halen uit elke leerling. Ik vind het boeiend te luisteren naar hun hobby’s, de uitstappen die ze maken, de tradities die ze in de familie hebben, … Het geeft me veel info die ik naast hun resultaten graag gebruik om mee aan hun toekomst te bouwen. Dit jaar waren mijn gesprekjes minder frequent en ook minder diepgaand. Of toch bij de meerderheid van de leerlingen. Hobby’s moesten ze laten vallen, uitstappen gingen niet door, familie mocht niet op bezoek komen en dus leek elk gespreksonderwerp net iets minder boeiend. Ik ben klaar voor een jaar vol babbeltjes over koetjes en kalfjes!

... en Exit!

Dit jaar werden we geconfronteerd met nieuwe uitdagingen. Sommige scholen trokken aan de noodrem en deden hun uiterste best om niet te verdrinken. Andere scholen zagen hoe projecten die voor hen toekomstmuziek waren, in een stroomversnelling kwamen. We merkten hoe wendbaar leerkrachten en leerlingen zijn, we leerden massaal online lesgeven en vergaderen, we zagen hoe zelfsturend onze leerlingen kunnen werken, we zagen de voordelen van teamwork in.

Nu ik besef hoe belangrijk de informele gesprekken met mijn leerlingen en collega’s zijn, kan ik niet wachten om ze weer te voeren. Via Dagelijks Leren wil ik ze nu ook met jullie voeren. Ik kijk al uit naar welke uitdagingen volgend schooljaar voor ons in petto heeft!

Maar nu, mondmaskers af en diep in- en uitademen.

Als we ons ergens van bewust zijn, is het wel van hoe belangrijk zo’n goede ademhaling is. Ademen is hip!

Geniet van de vakantie. Je hebt het verdiend!

Zomerse groeten.

Greet

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

mrt, 2021

Mentor teamteacher

11/02/2021

Professionalisering

Teamteacher / mentor

Gisteren begon mijn opleiding tot stress- en burnoutcoach en mijn batterij is weer wat opgeladen. Ik heb de naam van Dagelijks Leren zeer goed gekozen, want er is weinig dat me meer energie geeft dan leren. En ik denk niet dat ik de enige leer-nerd in het onderwijs ben. Voor mij is de link tussen teamteachen (of een andere vorm van samenwerkend lesgeven) en veerkracht héél duidelijk. Teamteachers steunen elkaar en leren van elkaar. Ik ga dat in de komende blogs proberen verduidelijken.

Laten we beginnen bij het begin: hoe kunnen we leraren in opleiding en nieuwe leraars op je school via teamteaching begeleiden? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze niet alleen sterke leraars worden, maar ook dat ze veerkrachtig en in verbinding met een team aan het werk gaan. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze met goesting blijven lesgeven?

Teamteaching in een stage

Waarom?

Meer en meer lerarenopleiders kiezen voor co- of teamteaching tijdens de stage van de studentleerkrachten. Daar zijn twee belangrijke redenen voor.

Veel scholen kiezen voor de werkvorm. We willen de nieuwe generatie leraars grondig voorbereiden op een deze onderwijsrealiteit.
We willen via teamteaching meer leerkansen bieden. Door samen lessen voor te bereiden en te geven, leren studenten van elkaar en kunnen ze taken en verantwoordelijkheden delen.

Hoe?

De teams zijn op verschillende manieren samen te stellen.

Twee of meerdere studenten-leerkrachten teamteachen (duo-stages).
Een student teamteacht met een leraar of lerarenteam (stagebegeleider)
Een student teamteacht met een lerarenopleider of mentor van de opleiding*.

*bijvoorbeeld voor studenten die niet geslaagd zijn voor een stage en een tweede keer aan de slag gaan met intensieve ondersteuning van een mentor.

Zij kiezen vaak voor één van deze organisatievormen:

Observatiemodel. Eén leerkracht geeft les, de andere observeert. Dit kan in beide richtingen ingezet worden, de mentor of de student observeert. Dit model past in de ‘klassieke’ manier waarop stages georganiseerd worden, maar als ze passen in een sterk geheel van teamteaching, kan het sterke voordelen hebben. Zo kan een student de gang van zaken in een klas waarin teamteachers met flexibele leertrajecten werken observeren, voordat hij zelf in het team stapt.
De teamteachers kunnen kiezen voor andere vormen van teamteaching, waarin beide leerkrachten in dezelfde ruimte blijven. Op die manier kan de mentor de student-leerkracht kan blijven observeren om feedback te kunnen geven, of kan de student participatief observeren. In het kader van duo-stages gaan beide stagiaires samen aan de slag en kunnen ze achteraf op hun lessen reflecteren, met of zonder hun mentor. Het kan zijn dat de ene leraar de les geeft en de andere leraar leerlingen ondersteunt (coachingsmodel), meerdere leerkrachten de les samen geven en wisselend de leiding nemen en elkaar aanvullen (interactief model) of de teamteachers samen een hoekenwerk organiseren waarin ze elk een eigen hoek begeleiden.
Teamteachers kunnen kiezen voor een model waarin elke leraar een les in een eigen ruimte geeft. Doordat de leerkrachten de les samen voorbereid hebben en de les ook samen zullen evalueren, wordt de student-leerkracht ondersteund maar neemt hij toch de touwtjes in eigen handen. Dit kan via parallelle teamteaching, wanneer de teamteachers dezelfde les aan een kleiner groepje leerlingen geven, of sequentieel teamteachen, wanneer elke leraar een eigen les geeft en de leerlingen doorschuiven. Een teamteacher kan ook een groepje leerlingen begeleiden voor remediëring of verdieping, terwijl de andere de grote groep begeleidt (ondersteuningsmodel).
In de meeste opleidingen raadt men aan om de verantwoordelijkheid gradueel op te bouwen.

Aandachtspunten

Enkele studenten gaven aan dat de stage via teamteaching hen niet voorbereidde op het echte werk, omdat ze tijdens de stage steeds konden rekenen op een ander voor het opnemen van taken en voor klasmanagement. Daardoor hadden ze een onrealistisch beeld van de job. Voorzie dus naast duo-stages of stages in teamteaching ook stages waarin de student meer verantwoordelijkheden heeft.
Alles valt of staat bij een krachtige voorbereiding. Bespreek de lesdoelen, de inhoud en de werkvorm, maar zeker ook de manier waarop jullie de orde in de groep willen houden, welke waarden belangrijk voor je zijn, hoe de taken ter voorbereiding verdeelt, …
Prik een moment voor de voorbereiding en voorzie voldoende tijd tussen de voorbereiding en de les.
Ook al is er vaak niet echt sprake van een gelijkwaardigheid tussen de teamteachers omdat de ene leerkracht de andere zal evalueren, is het belangrijk dat de student-leerkracht geen assistent wordt. Teamteachen is krachtig wanneer de talenten van beide leerkrachten ingezet worden.
Een feedbackgesprek na een les gaat over hoe de teamteachers de les samen aangepakt hebben. Spreek tijdens zo’n gesprek dus in de wij-vorm en focus op de leerlingen. Is het leerdoel bereikt? Was de werkvorm doelgericht? Hoe verliep de communicatie tussen leerkrachten en leerlingen? Wat was het effect op de groepsdynamiek?
Stel jezelf als mentor open om ook feedback te ontvangen. Je zal er zelf veel van leren! Bovendien leert een student enorm veel wanneer hij zelf feedback kan formuleren, zowel op didactisch vlak als op communicatief vlak.
Maak gebruik van deze tijd om samen aan praktijkonderzoek te doen. Studenten moeten zich tijdens verschillende fasen van hun studie verdiepen in een aantal thema’s. Dit is de uitgelezen kans om samen met de mentor een thema selecteren waar de teamteachers in willen groeien. De student kan achtergrondinformatie opzoeken en een nieuwe aanpak voorstellen, samen uittesten en de resultaten evalueren.

Teamteaching in aanvangsbegeleiding

Waarom?

Teamteachen in de eerste jaren op een nieuwe school heeft drie voordelen.

Teamteachen is een krachtige manier om te leren, zowel voor de nieuwe leraar als voor de ervaren leraars die in contact komen met nieuw talent.
De nieuwe collega wordt gemakkelijker is een lerarenteam opgenomen, als hij meteen aangemoedigd wordt om samen te werken met een collega.
Dit kan een impuls zijn voor het hele schoolteam om de deuren open te zetten en ook als ervaren leraar de leren van een collega.

Hoe?

De manier waarop er samen wordt lesgegeven, hangt af van het doel. Een mentor kan dit met de nieuwe leraar bespreken.

Wil de nieuwe leraar een extra paar ogen in zijn klas en feedback op de aanpak, dan kan een mentor of andere ervaren collega observerend teamteachen tijdens een les en achteraf samen nabespreken. Klasmanagement blijkt vaak een van de grootste uitdagingen voor startende leraars. Het is een onderwerp waar je moeilijk over kan leren in boeken of nascholingen. Vaak helpt het als een collega meekijkt. De kans bestaat dat die iets opmerkt dat je zelf nog niet gezien had. Je kan er ook voor kiezen een les op te nemen en samen te bekijken.
Een startende leraar kan ook via een collegiale visitatie of hospiteerbeurt observeren bij een collega. Hij bespreekt zijn uitdaging met zijn mentor: wil hij leren hoe andere collega’s een klas aanpakken? Wil hij meer te weten komen over coöperatieve werkvormen? Wil hij een heldere instructie over een bepaald lesonderwerp horen bij een parallelcollega? De mentor geeft enkele namen door van geschikte collega’s.
De startende leerkrach kan sporadisch samenwerken met een collega’s, bijvoorbeeld bij een klas- of vakoverstijgend project. Hij kan ervoor kiezen in die samenwerking niet alleen in te zetten op het project, maar ook op zijn eigen leerproces door na de lessen feedback te vragen aan de collega.
Sommige scholen kiezen ervoor een aantal ervaren leraars – bijvoorbeeld het zorgteam – in te schakelen als ‘vliegende teamteacher‘. Zij gaan enkele keren teamteachen met een nieuwe collega.
Een beleid kan ervoor kiezen startende leerkrachten steeds te paren aan een ervaren collega, waardoor zij een schooljaar lang samen voor de klas staan. Op die manier kunnen de taken verdeeld worden en kan de startende leraar zich focussen op de band met de leerlingen, het klasmanagement en de didactiek zonder overdonderd te worden door administratie. De ervaren collega kan het voortouw nemen in de opmaak van de agenda, het jaarplan en andere taken die als planlast worden ervaren.
Startende leraars kunnen ook op andere gebieden gekoppeld worden aan een ervaren collega, bijvoorbeeld om als duo gesprekken met ouders te voeren, klassenraden voor te bereiden of titularistaken op te nemen. Als het beleid wil dat de duo’s deze taken samen voorbereiden en evalueren om eruit te leren, moet daar tijd en ruimte voor voorzien worden.

Aandachtspunten

De meeste startende leerkrachten hebben een mentor op school, maar het teamteachen hoeft niet met de mentor te gebeuren. De mentor kan wel ondersteunen door een collega aan te raden of de samenwerking op te volgen.
Sporadische teamteaching en collegiale visitatie kan ook op een heel informele manier plaatsvinden, wanneer een startende collega tijdens springuren binnenspringt in een andere les. Bespreek dit natuurlijk goed met je collega’s.
Teamteachen om te professionaliseren is iets waar ook ervaren leerkrachten veel aan kunnen hebben. Mentoren, verspreid het woord en moedig het hele schoolteam aan om de deuren open te zetten voor elkaar.
Maak goede afspraken over rollen, taken, tijdstippen, verwachtingen, … Geef als startende leraar aan waar je aan wil werken, zodat je collega achteraf gerichte feedback kan geven.
Streef naar gelijkwaardigheid. Een ervaren collega heeft een volle rugzak en kan via sterke feedback een startende collega helpen groeien, maar hij is niet verantwoordelijk voor de evaluatie. Speel geen doorgeefluik voor de directie en als je dat wel doet, communiceer er transparant over. Luister ook naar wat de nieuwe leerkracht aandraagt en behandel hem niet als een hulpje.

Lisa

Meer weten

Voorbeelden van teamteaching in stages van de lerarenopleidingen van:

Afbeeldingen voor de vormen van teamteaching komen van Klasse.

Aan de slag?

Dagelijks Leren ondersteunt je school in trajecten op maat. Lees erover of neem contact op voor meer informatie.

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

dec, 2020

De heerlijke chaos van het onderwijs

18/12/2020

Veerkracht

De heerlijke chaos van het onderwijs

Sinds oktober werk ik weer voltijds thuis. Ik geef digitale workshops, organiseer Skype-intervisies en Zoom mezelf te pletter. Dus toen mijn werkgever vroeg of ik wou ondersteunen bij de afname van een taalscreening, was dat een opluchting: eindelijk weer schoolbellen horen, hilarische kleuterverhalen horen en baden in de heerlijke chaos van het onderwijs.

Na twee dagen was ik pompaf. Ik heb altijd al geweten dat leerkracht zijn een drukke loopbaan is, maar dit contrast met thuiswerk voelde als een cultuurshock. De drukte zit ‘m niet alleen in de stapels werk, of in de onbetaalde uren, of in de zondagavonden met rode balpen. De heerlijke chaos van het onderwijs is een zee van geluiden en geuren en verwachtingen waar je ’s ochtends inspringt en ’s avonds pompaf uitklimt, terwijl je je afvraagt waar al die uren naartoe zijn gegaan.

Bovendien schoot ik in een paniek toen ik na die twee dagen in een school keelpijn en een snotneus kreeg. Had ik mij dan zo flink gehouden aan die lockdown, om na 2 dagen op de klasvloer dit boze virus dan toch opgelopen te hebben? Gelukkig was het een vals alarm, maar ik moet toch even bekomen.

Als leraar heb ik alle “leraars zijn helden”-boodschappen op het einde van schooljaren altijd wat irritant gevonden. Ik bedoel, ja wij zijn helden, geef ons middelen en zaag niet over onze vakantie en laat uw opmonterende citaten voor wat ze zijn. Nu ik zelf geen leraar meer ben, wil ik dit toch even kwijt:

Het nieuwe jaar zal nog veel onzekerheid meebrengen. Er zullen risicovolle beslissingen gemaakt worden. Draaiboeken en actieplannen zijn nog niet aan hun laatste update toe. Bedankt aan al het schoolpersoneel om de keet recht te houden. Bedankt om elke dag buiten de veilige muren van het thuiswerk te stappen en in het zee van heerlijke onderwijschaos te springen. Rust goed uit, want we hebben je glimlach, creativiteit en veerkracht binnenkort opnieuw nodig.

Lisa

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Lees meer

okt, 2020

Teamteaching en blended learning

07/10/2020

Professionalisering

Teamteaching en blended learning

Vorige week nam ik de heerlijke podcast De Leraarskamer van Buiten de Krijtlijnen op en onderweg naar huis, werd ik door Eva Dierickx uitgedaagd om een tekstje te schrijven over teamteachers en blended learning. Challenge accepted!

Ik ben zelf nooit een kenner geweest op vlak van blended learning. Om eerlijk te zijn heb ik altijd mijn twijfels gehad over extreme vormen van digitaal leren, omdat ik me afvroeg of we dan niet voorbij gingen aan aspecten die belangrijk zijn in een leerproces, namelijk contact met medeleerlingen en een leraar. Maar in een tijdperk waarin je niet anders kan dan je digitale angsten aan de kant te schuiven, leerde ik dat het internet ons veel te bieden heeft. Hoe kan je teamteaching ook online verderzetten? Hier is mijn poging om een aantal tips te formuleren.

Ten eerste moeten we even stilstaan bij de definitie van blended learning. Het is een combinatie van online en face-to-faceonderwijs. Het maakt gebruik van de krachten van beide werkvormen en kiest voor een positieve combinatie. Ten tweede blijven we ons standpunt herhalen: teamteaching is een werkvorm om verschillende doelen te bereiken, nooit een doel op zich. We bespreken deze doelen voor de twee aspecten van blended learning: het online gedeelte en het face-to-facegedeelte.

Online teamteachen

Online lesgeven vorm krijgen via digitale oefeningen die leerlingen zelfstandig maken, of via een digitale instructie (vb. een webinar, een live streaming, een Smartschool Live, …) Online lesgeven heeft een aantal voordelen. Je studenten hoeven zich niet te verplaatsen en kunnen hun leeractiviteiten autonoom inplannen. Daardoor zet je in op leermotivatie, veiligheid én werken aan digitale competenties.

Online teamteachen voor inclusief onderwijs

Teamteachers geven samen les om in te spelen op de verschillen in hun klas. Ze doen dat online door:

bij digitale lessen leerlingen onder te verdelen in kleine groepen via het gebruik van break-outrooms. Platformen als Zoom of Teams bieden de mogelijkheid aan deelnemers automatisch of manueel naar een kleine groep te sturen. Verdeel de groepen slim in en kies bewust voor heterogene groepen of niveaugroepen. Elke teamteacher kan een andere groep begeleiden.
leerlingen na een instructie een kleine digitale test voor te leggen. Gebruik het platform naar keuze, het kan zo gemakkelijk zijn als een Google Formulier. Stuur een link in de chatfunctie van een digitale les en verzamel snel de resultaten. Verdeel aan de hand van het resultaat leerlingen in break-outrooms of geef ze andere oefeningen om zelfstandig uit te voeren. Bied een groepje de mogelijkheid aan om online te blijven en de oefeningen samen uit te voeren (zie: het drie- of viersporenmodel in binnenklasdifferentiatie).
leerlingen individueel te ondersteunen terwijl ze digitale oefeningen maken. Veel platformen bieden leerkrachten de mogelijkheid om op afstand de vorderingen van studenten op te volgen. Verdeel de leerlingen of studenten onder de teamteachers, die mondelinge of schriftelijke feedback aanbieden terwijl de leerlingen bezig zijn, of na een deadline.
individuele gesprekken met studenten te voeren over het leerproces. Verdeel de groep met je teamteacher en bespreek tendensen. Door deze gesprekken via videocalls te organiseren, kan het ook ’s avonds of op woensdagnamiddag plaatsvinden.
een online les voor te bereiden met een begeleider voor leerlingen met een leerstoornis zodat die je kan ondersteunen om rekening te houden met uitdagingen van bepaalde leerlingen. Dat kan gaan over digitale lessen structureren via een visuele planning, prikkelvrije ruimtes voorzien door microfoons uit te schakelen en notificaties van sociale media uit te schakelen, …

Online teamteachen voor geïntegreerd leren

Leerkrachten geven samen les om de grenzen tussen vakken en klassen te doorbreken. Dit hoeft digitaal niet al te sterk te verschillen van face-to-faceonderwijs, maar misschien biedt de digitale variant wel kansen.

Leerkrachten kunnen de handen in elkaar slaan met een collega die aan de sleutelcompetentie digitale geletterdheid werkt om samen een leerpad uit te werken, waarin leerlingen zowel op vakinhoudelijke als digitale competenties ondersteund en geëvalueerd worden. Wat dacht je van een project rond het gebruik van digitale oriëntatietools als Google Maps, gegeven door een leerkracht aardrijkskunde en een leerkracht informatica.
Andere samenwerkingsverbanden blijven krachtig. Aan de lerarenopleiding kunnen de docenten van het vak muzische opvoeding en het vak diversiteit de handen in elkaar slaan in een project met een digitale muziekkoffer, waarmee studenten via filmpjes leren luisteren naar verschillende culturele invloeden.

Online teamteaching voor zelfsturing

Teamteachers werken samen om leerlingen beter te ondersteunen bij het zelfstandig leren. Digitaal doen ze dat door

te werken met digitale dag- en weekplanningen, die studenten gebruiken om hun werk te plannen en leerkrachten om op te controleren of het werk goed gedaan werd.
uniformiteit in instructie te brengen doordat elke teamteachers hetzelfde sjabloon voor een lesfiche gebruikt.
leerlinggesprekken te voeren over planning en zelfstandig werken.

Online teamteachen voor motivatie en welbevinden

Teamteachers werken samen om de leermotivatie te verhogen. Digitaal gaan sociale contacten soms verloren. Doe dat door

autonomie te geven in timing van een opdracht. De teamteachers verdelen de leerlingen of studenten, waar ze een mentorverband mee opbouwen om hen op te volgen.
te werken aan betrokkenheid tijdens een digitale les door met je teamteacher af te spreken dat elk om beurt een halfuurtje vroeger of later blijft bij een digitale les, om informele gesprekken mogelijk te maken.
te werken aan groepsvorming door studenten steeds in andere groepjes te verdelen (break-outrooms), waardoor ze steeds met andere mensen moeten samenwerken.

Online teamteaching voor professionalisering

Teamteachers werken samen om te leren van elkaar.

Mentorschap en aanvangsbegeleiding: bespreek met een nieuwe collega of stagiair wat die zou willen leren in het (digitaal) lesgeven en raad hem/haar collega’s aan die hij/zij zouden kunnen bezoeken tijdens een digitale les. Werk met een kijkwijzer.
Organiseer een collegiale visitatie bij een collega. Bespreek op voorhand wat je wil observeren en maak duidelijke afspraken. Blijf samen na in de digitale omgeving om (informeel) te bespreken wat je leerde. Durf elkaar feedback geven.
Maak een duidelijke taakverdeling als je samen een digitale les geeft. Het is heel complex om een inhoudelijke instructie helder te geven én rekening houden met het online-aspect van je les. Een teamteacher kan je ondersteunen door vragen in de chat te beantwoorden of te verzamelen, groepen in een break-outroom te verdelen, nieuwe deelnemers toe te voegen aan de les, linken doorsturen in de chatfunctie, je scherm te delen, …
Teamteachers die een professionele leergemeenschap of een zelfsturend team vormen, kunnen via digitale tools samenwerken, zoals Padlet of Miro. Digitale lessen kan je opnemen en op die platformen delen met collega’s, zodat die feedback kunnen geven.

face-to-face-to-face: teamteachen in de klas

Als teamteachers niet alleen online, maar ook face-to-face kunnen lesgeven, gebruiken ze de voordelen van beide werelden van blended learning.

Lees hieronder een interview met Tinneke, teamteacher in Leuven, online en weer happy offline – of toch deels.

Tinneke Vanwinkel

Leerkracht wiskunde, teamteacht in de tweede graad in KA De Ring in Leuven

Op welke manier pakken jullie teamteaching aan?

Mijn parallelcollega en ik zijn een paar jaar geleden beginnen teamteachen om rekening te houden met de niveauverschillen in onze klassen. Onze leerlingen krijgen een heldere instructie in een kleine groep en werken zelfstandig aan oefeningen in een ander lokaal. Ook de leerlingen van onze OV4-afdeling en hun begeleiders zitten onze lessen bij.

Hoe is teamteaching tijdens de lockdown voor jullie geweest?

Waar ik zo van genoten heb tijdens het afstandsonderwijs is hoe hard wij zijn blijven samenwerken. Het moest ook, want wij waren verantwoordelijk voor dezelfde groep leerlingen, voor hetzelfde vak. Maar wij hebben het werk verdeeld en iedereen in zijn sterkte laten werken. En omdat we al een tijdje samen voor de klas staan, ging die verdeling vanzelf. Wij konden ook zo gemakkelijk bij elkaar eens gaan horen hoe we een leerling zouden inschatten. Dat kussen om op terug te vallen, gaf mij rust.

Leerden jullie iets uit die periode?

We werken nu met instructiefilmpjes bij elke les. Leerlingen kunnen de instructie dus zo vaak zien als ze nodig hebben. Daardoor kunnen wij ons echt focussen op individuele ondersteuning, zonder geregeld de uitleg helemaal opnieuw te moeten doen.

Zijn er door corona ook uitdagingen aan teamteaching?

Zeker, maar wij zijn altijd gezegend geweest met een goed lokaal voor teamteaching. Onze leerlingen werken zelfstandig in wat vroeger de refter was. Daardoor kunnen ze echt voldoende afstand houden en kunnen we goed verluchten. We hebben hier wel helder over gecommuniceerd met de ouders, want we kunnen ons wel inbeelden dat er misverstanden ontstaan wanneer leerlingen aan hun ouders vertellen dat ze met zoveel in een lokaal zitten.

Teamteachers

nemen online instructies op en gebruiken de filmpjes tijdens momenten waarop leerlingen zelfstandig werken. Ze kunnen een instructie herbekijken wanneer ze willen.

Kijk, ook ik leer dagelijks!

Lisa

Meer lezen? Zoveel bronnen! Maar neem zeker volgend artikel door, als jij een van die leerkrachten bent die groepsvorming mist als je online gaat.

Sociaal contact en communityvorming op afstand van de Universiteit van Utrecht.

Delen om te vermenigvuldigen

Google

Facebook

Twitter

Auteur: Lisa Verhelst

nov, 2023

10 gebodenvoor een mislukte werkgroep op school

Hoe dan wel?

Meer lezen?

Laat je ondersteunen

Lisa & Greet

Delen om te vermenigvuldigen

Lees meer

sep, 2023

Je bent leraar én leider: hoe doe je dat?

Het product

Wat kan je doen?

Het Proces

Meer lezen?

Laat je ondersteunen

Lisa

Delen om te vermenigvuldigen

Lees meer

nov, 2022

Bouwen aan je vuurtoren

Aan de slag met een bouwplan

Bouwen zonder vuurtjes

Stevige bouwstenen

Zet de eerste stap

Lisa (Dagelijks Leren)Stefaan (Relaxed voor de klas)Stijn en Yves (Schoolmakers)

Delen om te vermenigvuldigen

Lees meer

nov, 2021

It takes a team to teach

wie zijn wij?

Er was eens ...

Forming: de groep vormt zich

Storming: storm op komst?

Norming: wat vinden wij normaal?

Performing: effectieve teams

Adjourning: afscheid nemen en … opnieuw beginnen

Lisa

Bronnen

Delen om te vermenigvuldigen

Lees meer

sep, 2021

It takes a team to teach

"Wie ben ik?"

Hoe denk ik, hoe handel ik?

Wat geeft mij energie?

Wat een voorbeeld!

Greet & Lisa

Delen om te vermenigvuldigen

Lees meer

10 geboden
voor een mislukte werkgroep op school

Je bent leraar én leider:
hoe doe je dat?

Lisa (Dagelijks Leren)
Stefaan (Relaxed voor de klas)
Stijn en Yves (Schoolmakers)